به گزارش ایران اکونومیست ؛ واقعیت آن است که تامین مالی تولید در کشور، عمدتا از طریق بازار پول انجام می‌شود؛ به نحوی که حدود ۹۰ درصد از تامین مالی خرد و کلان از طریق شبکه بانکی صورت می‌گیرد. لذا اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد بانک‌محور شناخته می‌شود.
بازار پول مانند هر بازار دیگری از نظام عرضه و تقاضا تبعیت کرده و نرخ سود علی‌القاعده باید از برآیند این دو نیرو بدست آید. در سمت عرضه وجوه در نظام بانکی کشور، اشخاص حقیقی و حقوقی هر دو سهم دارند. منظور از اشخاص حقیقی، مردم عادی بوده که سرمایه‌های خود را در قالب سپرده‌های سرمایه‌گذاری و یا قرض‌الحسنه در اختیار نظام بانکی قرار داده‌اند و منظور از اشخاص حقوقی، شرکت‌ها و بنگاه‌هایی هستند که آنها نیز وجوه خود را در قالب‌های مذکور در بانک‌های مختلف کشور سپرده کرده‌اند. البته لازم به ذکر است، وجوه در اختیار بنگاه‌ها و شرکت‌های مختلف نیز با یک یا چند واسطه متعلق به مردم است. لذا حفظ رضایت سپرده‌گذاران همیشه یکی از اهداف کلیدی بانک‌ها بوده است.
کسب رضایت مشتریان خرد، در وهله اول بر عهده بانک‌ها است که قصد رقابت در صنعت بانکداری و جذب بیشتر نقدینگی را در میان رقبای خود دارند؛ اما این مهم، قبل از آنکه یک بحث بازاریابی برای حفظ و جذب مشتریان باشد، به سلامت و امنیت سپرده‌گذاری در شبکه بانکی مربوط است که این خود نیازمند توجه ویژه قانون‌گذار و همچنین بانک مرکزی به عنوان مقام ناظر بازار پول است. از این رو، در ساختار نظارت و حمایت در این بازار، صندوق ضمانت سپرده، نقش حائز اهمیت و حساسی دارد.
به‌صورت خلاصه می‌توان ضرورت حمایت از سپرده‌گذاران خرد، مزایای آن و وظیفه‌ای که صندوق ضمانت سپرده‌ها در این خصوص بر عهده دارد را به شرح زیر برشمرد:
الف- حفظ و ارتقای اعتماد عمومی
به جرأت می‌توان ادعا کرد، محوری‌ترین اصل در بقای بازارهای مالی در سراسر جهان، حفظ اعتماد مشتریان این بازار است. بازار پول و شبکه بانکی نیز از این اصل مستثنی نیستند. در صورت خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی، سپرده‌گذاران بانکی اولین کسانی خواهند بود که وجوه خود را از این بازار خارج کرده و به سرمایه‌گذاری در سایر بازارها روی خواهند آورد.
لذا حفظ امنیت سپرده‌های مشتریان خرد که تعداد کثیری از مشتریان بانک را شامل می‌شود، باید در دستور کار تمامی بانک‌های کشور، قانون‌گذار و بانک مرکزی قرار گیرد. از این رو، عملکرد موفق صندوق ضمانت سپرده‌ها، می‌تواند نقش موثری در ایجاد و ارتقای احساس امنیت برای سپرده‌گذاران خرد داشته باشد.
ب- جلوگیری از ایجاد و گسترش رفتارهای هیجانی
با توجه به اهداف و کارکردهای صندوق ضمانت سپرده‌ها، این نهاد می‌تواند نقش بسزایی در ممانعت از بروز رفتارهای هیجانی سپرده‌گذاران در نتیجه شایعات و هجوم آنها برای دریافت سپرده‌هایشان از شبکه بانکی کشور ایفا کند. سپرده‌گذاران با اتکا به پشتوانه قانونی و اقتصادی صندوق ضمانت سپرده می‌توانند از تامین امنیت سپرده‌های خود اطمینان حاصل نمایند و به این ترتیب کمتر به شایعات دامن زده و از پیدایش بسیاری از مشکلات جلوگیری می‌شود.
پ- ایجاد ثبات در اقتصاد ملی
یکی از اهدافی که در بند ۹ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ذکر شده، اصلاح و تقویت همه‌جانبه نظام مالی کشور با هدف ایجاد ثبات در اقتصاد ملی است. بدون شک، ایجاد و پایدارسازی ثبات در شبکه بانکی از اولویت بالایی در تصمیمات اقتصادی کشور برخوردار است که با توجه به حساسیت مشتری مداری و حفظ اعتماد سپرده‌گذاران خرد در این نظام، تضمین امنیت سپرده‌ها می‌تواند از به وجود آمدن هراس بانکی بکاهد.
ت- ممانعت از تبعات زیان‌بار اجتماعی
همان‌گونه که پیش از این ذکر شد، تعداد کثیری از مشتریان شبکه بانکی را سپرده‌گذاران خرد تشکیل می‌دهند که بخش عمده‌ای از آنان اقشار با درآمد کم و متوسط جامعه هستند. این افراد سرمایه‌های خرد خود را در بانک‌ها در قالب‌های گوناگون سپرده‌گذاری کرده‌اند و اگر به هر علت (مانند ورشکستگی بانک‌ها و غیره) این سرمایه‌ها سوخت و بانک از بازپرداخت آنها عاجز شود، بخش عمده و آسیب‌پذیری از جامعه دچار مشکل می‌شوند. در اینجا نیز نقش ضمانت سپرده‌ها دارای اهمیت ویژه است.
در پایان لازم به ذکر است، حفظ امنیت سپرده‌های خرد در شبکه بانکی و حمایت از سپرده‌گذاران از اهمیت بالایی در شبکه بانکی کشور برخوردار است و این مهم می‌تواند علاوه بر ابعاد اقتصادی و بانکی، دارای آثار اجتماعی نیز باشد. همچنین صندوق ضمانت سپرده‌ها نقش بسیار حیاتی در افزایش اعتماد عمومی و جلوگیری از پیدایش مسائلی مانند هراس بانکی ایفا می‌کند.
میثم کریمی؛ کارشناس اقتصادی
