از این رو گفت‌وگویی با علی‌اصغر موسوی، دبیر کل انجمن خرمای ایران داشته که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به افزایش قیمت خرما در بازار آیا کاهش عرضه، باعث افزایش قیمت شده است؟
خیر، به هیچ عنوان کمبودی در بازار نیست. به این دلیل که بر اساس برآوردهای انجام شده، ایران نزدیک به یک میلیون تن خرما تولید می‌کند که تنها نیمی از آن مصرف داخلی دارد و حداکثر در بیشترین حد، 600هزار تن مصرف داخل کشور برای محصول خرما درنظر گرفته شده است، بنابراین نزدیک به 400هزار تن خرما هرسال مازاد تولید در بازار وجود دارد.
پس به چه دلیل شاهد افزایش قیمت خرما در بازار هستیم؟
دلال‌ها اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت خرما در بازار مصرف رمضانی هستند. به این ترتیب که این افراد با خرید خرما با قیمت حداکثر 2000 تومان درابتدای فصل برداشت این محصول را ده برابر قیمت در ماه‌های پرتقاضا مثل رمضان روانه بازار می‌کنند، چون هیچ نظارتی در این بازار نیست و مسئولی هم در این زمینه نداریم.
پس وظیفه ستاد خرمای کشور چیست؟
این ستاد از اواسط دولت دهم به طور کلی تشکیل جلسه نداده است، درحالی که هدف از تشکیل این ستاد با اعضایی چون سه نفر از وزرا، استانداران مناطق تولیدکننده، نمایندگان مجلس و نماینده بخش خصوصی در واقع همفکری و نظارت نهادهای مربوط برای کنترل بازار خرمای ایران است. به عنوان مثال در فصولی که تولیدکنندگان به نقدینگی نیاز داشتند با تزریق نقدینگی به آنها، بازار را از دلال‌ها دور نگه می‌داشتند، اما امروز نیاز مالی تولیدکنندگان باعث پررنگ‌تر شدن فعالیت دلال‌ها و واسطه‌ها شده است.
دلیل تشکیل نشدن ستاد خرما چیست؟
هیچ دلیل خاصی نداشت. قبلا این ستاد زیر نظر وزارت بازرگانی فعالیت می‌کرد و پس از واگذاری مسئولیت این وزارتخانه در بخش کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی، اهمیت تشکیل جلسه ستاد هم همانند برخی موارد دیگر فراموش شد. البته مشکل اصلی در سال جاری تشکیل نشدن ستاد تنظیم بازار به خاطر مصادف بودن با انتخابات ریاست جمهوری بود که مشکلات را شدید کرد.
قیمت فعلی خرما در بازار چقدر است؟
امروز خرمای مضافتی یعنی بیشترین محصولی که در بازار داخلی خرید می‌شود بین 20 تا 21 هزار تومان برای هر کیلوگرم عرضه می‌شود، درحالی که همین محصول پای درخت کیلویی 2000 تومان از باغدار خریده شده است. نکته قابل توجه درباره قیمت‌ها این است که سال گذشته قیمت خرما تقریبا نزدیک به 11هزار تومان بود، اما امسال از 20 هزار تومان به‌ازای هر کیلوگرم گذشته ،بنابراین شاهد افزایش 100 درصدی قیمت خرما تنها در یک سال به دلیل لجام گسیخته شدن بازار خرما بوده‌ایم. این اختلاف قیمت باعث بروز مشکلاتی، هم در تولید و هم برای مصرف‌کنندگان خواهد بود، چون نیازهای مالی تولید کنندگان تأمین نمی‌شود و کم کم شاهد خروج باغداران از تولید هستیم.
به این ترتیب در آینده تولید خرمای ایران کاهش خواهد داشت؟
با این شیوه قطعا باید منتظر کاهش تولید خرمای ایران باشیم. به این دلیل که اکنون نخلستان‌های دور از مراکز شهرها در بسیاری از موارد به دلیل صرفه اقتصادی نداشتن به حال خود رها شده‌اند و آن بخش از نخلستان‌ها هم که نزدیک شهرها هستند، کم کم تغییر کاربری داده می‌شوند و شاهد ساخت و ساز در آن زمین‌ها هستیم.
نقش تعاونی‌ها را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر تعاونی‌ها در جایگاه مناسبی در این زمینه حضور داشته باشند قطعا می‌توان با تأمین نیازهای مالی تولید کنندگان، زمینه حذف دلالی از بازار خرمای ایران را فراهم می‌کرد. به نظر همان سیاستگذاری ذخیره‌سازی برای گوشت و مرغ هم باید برای خرما صورت پذیرد تا بتوانیم بازار را به نفع تولید کننده و مصرف کننده مدیریت کنیم. اما امروز هیچ ذخیره‌ای در اختیار نهاد مشخصی نیست که بتواند بازار را تنظیم کند.
صنایع تبدیلی چه جایگاهی در تولید خرمای کشورمان دارد؟
همان‌طور که قبلا اشاره شد تقریبا 400 هزار تن مازاد تولید داریم، درحالی که صنایع تبدیلی ما هیچ تناسبی با این میزان مازاد تولید ندارد و هر ساله شاهد ضایعات گسترده در خرمای تولید شده هستیم؛ بنابراین اگر سرمایه‌گذاری منطقی در این زمینه صورت پذیرد نه‌تنها ضایعات نخواهیم داشت ، بلکه ارزش افزوده بالاتری هم در این زمینه تجربه می‌کنیم.
