اعضای این خانواده‌ها به دو شکل درمان مستقیم و درمان غیرمستقیم به خدمات تشخیصی و درمانی تامین‌اجتماعی دسترسی دارند. هرسال هم جمعیت بیشتری از کارگران کشور به خانواده تامین‌اجتماعی می‌پیوندند. سازمان تامین‌اجتماعی به‌عنوان دومین ارائه‌کننده خدمات درمانی و بزرگ‌ترین خریدار خدمات تشخیصی و درمانی، تلاش کرده هر کجا کارگر بیمه‌شده‌ای زندگی می‌کند، دسترسی به خدمات درمانی میسر باشد. حال گاهی این دسترسی به خدمات درمانی از طریق ارائه خدمات مستقیم درمانی در مراکز ملکی است و گاه از طریق خرید خدمت، کارگران از خدمات درمانی تامین‌اجتماعی استفاده می‌کنند. با اجرای طرح تحول سلامت، که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح اجتماعی دولت یاد می‌شود، صندوق درمان تامین‌اجتماعی به یکباره با افزایش هزینه‌ها مواجه شد، به گونه‌ای که عمده بار اجرای این طرح به دوش سازمان‌های بیمه‌گر افتاد. اگرچه مسئولان وزارت بهداشت طی چند سال اخیر، مدام از تخصیص پیدا نکردن کامل سهم درمان کارگران تامین‌اجتماعی سخن گفته‌اند، اما دکتر محمدعلی همتی، معاون درمان سازمان تامین‌اجتماعی، در گفتگو با آتیه‌نو به‌صراحت این مسئله را رد می‌کند و تاکید دارد بر اساس آمارهای رسمی، اتفاقا سازمان تامین‌اجتماعی در چند سال اخیر خیلی بیشتر از سهم قانونی که باید به درمان کارگران اختصاص می‌داد، در مسیر درمان کارگران هزینه کرده است. به بهانه روز جهانی کارگر با دکترمحمدعلی همتی معاون درمان سازمان تامین اجتماعی درباره آخرین وضعیت درمانی کارگران بیمه تامین‌اجتماعی گفتگو کردیم و از این مقام مسئول این سوال روشن و مشخص را پرسیدیم که در دوره مدیریت جدید تامین‌اجتماعی، چه گام‌هایی برای بهبود سطح ارائه خدمات درمانی به کارگران برداشته شده است؟
بیشتر از سهم قانونی برای درمان کارگران هزینه کرده‌ایم!
با اجرای طرح تحول سلامت، معادلات درمانی تامین‌اجتماعی هم دچار تغییر شد. با افزایش تعرفه‌های تشخیصی و درمانی، هزینه‌های درمانی تامین‌اجتماعی هم افزایش یافت. با وجود اینکه به نظر می‌رسد تامین‌اجتماعی برای تداوم طرح تحول سلامت، بار مالی جدی را تقبل کرده است، مسئولان وزارت بهداشت اعتقاد دارند سازمان تامین‌اجتماعی بخشی از سهم قانونی درمان کارگران را در مسیر درمان آنها هزینه نمی‌کند. آیا واقعا تامین‌اجتماعی از سهم درمان کارگران می‌زند؟
به‌هیچ‌وجه این‌طور نیست. بر اساس آمارهای رسمی و شفافی که وجود دارد، اتفاقا سازمان تامین‌اجتماعی در طول چند سال اخیر خیلی بیشتر از سهم قانونی در مسیر درمان کارگران هزینه کرده است. به طور مثال، در سال ٩٣ بیش از ٤٠٠ میلیارد تومان، در سال ٩٤ بیش از ١٤٠٠ میلیارد تومان و در سال ٩٥ هم حدود ٣ هزار میلیارد تومان فراتر از سهم قانونی در حوزه درمان کارگران هزینه شده است. آمارها و مستندات به‌خوبی از این موضوع حکایت دارند که ما خیلی بیشتر از «نه بیست‌وهفتم» سهم قانونی حق‌بیمه‌ها در حوزه درمان کارگری هزینه کرده‌ایم.
با این حساب، چرا وزارت بهداشت مدام بر مسئله تخصیص نیافتن سهم درمان کارگران مانور می‌دهد؟
در این باره یک سوء‌برداشتی در بین برخی مسئولان وزارت بهداشت و حتی برخی نمایندگان مجلس وجود داشت که خوشبختانه حالا حل شده است. حتی در روزهای پایانی سال ٩٥، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مصاحبه‌ای اعلام کرد که طی بررسی‌های صورت‌گرفته متوجه شده‌اند تامین‌اجتماعی سهم درمان کارگران را برای درمان آنها تخصیص داده است.
درگذشته عده‌ای فکر می‌کردند تامین‌اجتماعی منابع مخفی دارد، اما حالا متوجه شده‌اند که اصلا چنین مسئله‌ای وجود ندارد. در نامه‌ای هم که مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی خطاب به رئیس‌جمهور نوشت، درباره موضوع نه بیست‌وهفتم سهم درمان کارگران کاملا شفاف‌سازی کرد.
یعنی در حال حاضر این سوءبرداشت‌ها حل شده است؟
بله، این مسئله حل شده است و مسئولان وزارت بهداشت هم در سال جدید موضوعی مبنی بر تخصیص پیدا نکردن سهم درمان کارگران مطرح نکرده‌اند، زیرا با ارائه آمارهای شفاف، مسئولان این وزارتخانه متوجه این سوءبرداشت شدند و این موضوع تمام شده است.
قرار بود حساب جداگانه‌ای برای سهم درمان کارگران تحت پوشش تامین‌اجتماعی ایجاد شود. این حساب ایجاد شده است؟
این حساب مطابق دستور ریاست‌جمهوری ایجاد شده که کاملا قابل‌بررسی و ارزیابی است. واقعیت این است که همواره در خصوص سهم درمان کارگران، تامین‌اجتماعی صادقانه و فداکارانه عمل کرده است و این مسیر را هم ادامه خواهد داد. البته با توجه به ارائه گزارش به رئیس‌جمهور، ایجاد حساب جداگانه و شفاف‌سازی که صورت گرفت، سوءبرداشت‌های گذشته هم مرتفع شده است.
اگر نخواهید در جایگاه معاون درمان تامین‌اجتماعی به این سوال پاسخ دهید، فکر می‌کنید کارنامه کاری تامین‌اجتماعی در حوزه ارائه خدمات درمانی به کارگران نمره قبولی می‌گیرد؟
قطعا درمان تامین‌اجتماعی در دوره مدیریت جدید، کارنامه درخشانی دارد. در ٨٠ بیمارستان ملکی و ٢٨٥ مرکز سرپایی، کارگران تحت پوشش تامین‌اجتماعی از خدمات درمانی رایگان بهره می‌برند. حدود ١٠ هزار و ٥٠٠ تخت بیمارستانی فعال در خدمت کارگران است که این میزان تخت، بیش از ٩ درصد کل تخت‌های بیمارستانی کشور را شامل می‌شود. در چند سال اخیر تلاش بسیار زیادی برای رفع کمبودهای حوزه درمان شد. مثلا با کمبود تخت مراقبت‌های ویژه مثل تخت‌های «آی‌سی‌یو» و «سی‌سی‌یو» روبه‌رو بودیم که از سال ٩٢ تا ٩٦، حدود ٧٠ تخت مراقبت‌های ویژه راه‌اندازی کردیم. در بخش تجهیزات بیمارستانی نیز ٣٩ دستگاه سی‌تی‌اسکن، ١١ دستگاه ام آر آی، ١٠ دستگاه آنژیوگرافی، ٢٠ دستگاه سنگ‌شکن و یک دستگاه شتاب‌دهنده خطی برای پرتودرمانی در بیمارستان شهید فیاض‌بخش راه‌اندازی شد. همچنین درگذشته، مشکل جدی برای اعزام بیماران داشتیم، اما امروز با توجه به تامین آمبولانس‌ها این مسئله مرتفع شده است.
در حوزه درمان غیرمستقیم هم با ٨١٦ بیمارستان و ٤٦ هزار و ٥٠٠ مرکز درمانی و تشخیصی قرارداد داریم و در این مراکز با خرید خدمات، دسترسی کارگران به خدمات تشخیصی و درمانی را مهیا کرده‌ایم. علاوه بر این موارد، برای اینکه دسترسی بیمه‌شده‌ها به خدمات درمانی را تسهیل سازیم و عدالت در ارائه خدمات درمانی را افزایش دهیم، در چند سال اخیر مراکز ملکی متعددی را افتتاح کردیم. این مراکز جدید در مناطق محرومی که کارگر بیشتری دارند و یا مناطقی که خدمات درمانی تامین‌اجتماعی در آنجا کمتر ارائه می‌شود، افتتاح شده‌اند. افزون بر این، هم‌اکنون ٧ بیمارستان و ٢٠ مرکز درمانی در حال ساخت داریم و ٩ بیمارستان نیز در حال طراحی و ٢٥ مرکز درمانی هم در دست طراحی است.
افزایش سطح دسترسی کارگران به خدمات درمانی ارائه‌شده از سوی تامین‌اجتماعی کاملا حیاتی است، اما کیفیت ارائه این خدمات هم به همان اندازه اهمیت دارد. در دوره جدید، چه اقداماتی برای افزایش سطح کیفی خدمات درمانی و افزایش رضایتمندی کارگران انجام شده است؟
در این دوره، علاوه بر افزایش سطح دسترسی کارگران به خدمات درمانی، گام‌های مهمی در زمینه افزایش سطح کیفی ارائه خدمات برداشتیم. در نظرسنجی هم که در مؤسسات غیروابسته به تامین‌اجتماعی انجام شده، افزایش رضایتمندی بیماران از کیفیت ارائه خدمات درمانی گزارش شده است. البته نباید از خاطر برد که رضایت مطلق از ارائه خدمات درمانی هیچ‌گاه ممکن نخواهد بود و افزایش رضایتمندی در این حوزه را باید نسبی نگاه کنیم، مثلا روحیه بیمار و اطرافیان او می‌تواند بر میزان رضایت آنها از خدمات درمانی ارائه‌شده، تاثیر مستقیم بگذارد. در عین حال برای افزایش رضایتمندی کارگران و بیمه‌شده‌ها، هتلینگ ٢٢ بیمارستان ارتقا یافت و همچنین ارتقای هتلینگ ٤٧ بیمارستان هم از سال گذشته شروع شد. امسال نیز ارتقای هتلینگ را برای بیمارستان‌های باقی‌مانده در سراسر کشور انجام خواهیم داد.
علاوه بر این خدمت، ساماندهی و بازسازی اورژانس‌های بیمارستانی را هم شروع کرده‌ایم که ساماندهی اورژانس ١٧ بیمارستان تامین‌اجتماعی انجام شده و امسال ساماندهی اورژانس ١٠ بیمارستان دیگر را هم در دست خواهیم داشت. همچنین راه‌اندازی اتاق‌های زایمان اختصاصی را شروع کرده‌ایم و ٢٤ اتاق زایمان اختصاصی در بیمارستان‌های سازمان راه انداخته‌ایم. امسال این تعداد افزایش خواهد یافت. در جذب نیروی انسانی متخصص هم گام‌های خوبی برداشته‌ایم. هزار و ٣٠٠ نیروی متخصص را برای ارائه خدمات مطلوب‌تر به کارگران و بیمه‌شده‌ها جذب خواهیم کرد.
برای اولین‌بار در نظام سلامت شاهد بودیم که دفترچه بیمه‌های تامین‌اجتماعی حذف شد و حالا نسخه‌نویسی الکترونیک راه‌اندازی شده است. آیا این تغییر و تحول واقعا به نفع کارگران تمام می‌شود؟
صد درصد. حذف دفترچه‌ها و تولید نسخه الکترونیک گام بزرگی بود که محقق شد. شاید اگر می‌خواستیم همین اقدام حیاتی را سه سال پیش انجام دهیم، زیرساخت‌های آن وجود نداشت، زیرا در حوزه فناوری اطلاعات عقب بودیم. سازمان تامین‌اجتماعی همواره پیشتاز عرصه فناوری الکترونیک بوده، اما در دوره دو دولت قبلی، به این مسئله توجه نشد و در این حوزه عقب افتادیم. خوشبختانه در دوره اخیرِ مدیریت تامین‌اجتماعی بهای زیادی به فناوری اطلاعات داده شده است، به طوری که حدود سه سال برای ایجاد زیرساخت‌های سیستم اطلاعات بیمارستانی یا همان «HIS» کار کردیم و الان این سیستم در همه مراکز ملکی سازمان مستقر شده است.
سخت‌افزارهای حوزه درمان سازمان هم به‌روز شد و درنهایت سال گذشته شاهد حذف دفترچه بیمه و تولید نسخه الکترونیک بودیم. این اتفاق قطعا به نفع کارگران و بیمه‌شده‌ها تمام می‌شود، زیرا خطاهای پزشکی را کاهش می‌دهد، کیفیت ارائه خدمات درمانی را بالاتر می‌برد و میزان مراجعات غیرضروری بیمه‌شدگان به مراکز درمانی را نیز کاهش می‌دهد.
از نظام ارجاع داخلی در مراکز ملکی سازمان چه خبر؟ امسال این نظام ارجاع داخلی گسترش پیدا می‌کند؟
نظام ارجاع داخلی را در ١٠ استان راه‌اندازی کرده‌ایم. برای بسیاری از بیماران، ازجمله بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، پرونده تشکیل شده و نظام ارجاع داخلی اجرا می‌شود. امسال هم این مسیر تداوم پیدا خواهد کرد، به طوری که می‌توانیم این نوید را بدهیم که امسال نظام ارجاع داخلی در همه مراکز ملکی سازمان تامین‌اجتماعی اجرایی خواهد شد.
