خانه‌تکانی در فرابورس

بازگشایی 130 نماد معاملاتی در بازار پایه جدید

در همین زمینه بهنام محسنی، معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران انتظاراتی را از سهامداران و فعالان در تابلوی معاملاتی «پایه ب» مطرح کرد.

معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران نسبت به رفتارهای هیجانی اخیر که منجر به تغییرات قیمتی سهام برخی از شرکت‌های درج شده در تابلوی «ب» بازار پایه شده هشدار داد و اعلام کرد تداوم این روند منجر به اعمال محدودیت‌هایی برای انجام معاملات توسط ناظر بازار فرابورس خواهد شد.

نگرانی‌ها از حضور سفته‌بازان

از میان شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس برخی نمادها با افزایش 10درصدی قیمت طی هشت روز متوالی حدود 100 درصد افزایش قیمت داشته‌اند که شفاف‌سازی و بیان ریسک‌های این بازار برای معامله‌گران بازار، ضروری است.

شرکت‌هایی نظیر صنایع و معادن احیای سپاهان، دریایی و کشتیرانی خط دریابندر، ایتال‌ران، مجتمع معدنی مس تک‌نار، پتروشیمی گلستان، تابان نیرو سپاهان، صنایع تولیدی اشتاد ایران، شوکوپارس، سرمایه‌گذاری و توسعه خوزستان، تولیدی و صنعتی آبکنه، کشتیرانی آریا، سیمان باقران، پتروشیمی فسا، فرآورده‌های غذایی و قند تربت‌جام و رهشاد سپاهان افزایش 10 درصدی قیمت در یک روز معاملاتی را تجربه کردند که برخی از آنان در معاملات پیاپی در چند روز افزایش چشمگیر قیمت را تجربه کردند.

به گزارش جام‌جم، دامنه نوسان این نمادها 10 درصد و بدون حجم مبنا در نظر گرفته شده است که هر شش ماه یک‌بار روند بررسی آن انجام می‌شود و در صورتی که این شرکت‌ها اطلاع‌رسانی درستی نداشته باشند به بازار «ج» منتقل می‌شوند، یعنی همانند بازارهای قبلی خرید و فروش خواهند شد.

اولین قربانی سال جدید بورس

یکی از نمادها که در بازار اصلی بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود، زمزمه‌هایی مبنی بر انتقالش به بازار پایه فرابورس شنیده می‌شود. در این باره روح‌الله حسینی‌مقدم، معاون ناشران و از اعضای بورس تهران گفته بود احتمال حذف بانک صادرات ایران از بورس و انتقال آن به بازارهای فرابورس به دلیل ارائه نکردن اطلاعات لازم، توقف بیش از شش ماهه و سایر موارد وجود دارد.

بنابراین با توجه به این وضعیت و براساس مفاد 42 دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها، آن دسته از شرکت‌ها مانند بانک صادرات که با توقف بیش از شش ماه روبه‌رو هستند برای حذف از بورس به هیأت پذیرش اوراق بهادار پیشنهاد می‌شوند و این هیأت پس از بررسی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

ظاهرا موضوع انتقال این بانک بزرگ بورسی به بازار پایه فرابورس تقریبا قطعی شده است.

نمادها، قابل رویت شدند

یکی دیگر از اقدامات جالب در جریان تغییرات بازار فرابورس، قابل رؤیت شدن نمادهای حاضر در بازار پایه بود که در راستای افزایش شفافیت، گامی مثبت از سوی کارشناسان بازار ارزیابی شده است؛ به‌طوری که پیش از این امکان رصد معاملات این نمادها توسط اعضای آنلاین بازار وجود نداشت.

تجربه ایجاد تغییرات در روش معاملات بازار پایه فرابورس به دی ماه سال 92 بازمی‌گردد که بر اساس آن نحوه انجام معاملات 14 نماد معاملاتی در بازار پایه از حالت عادی به حالت توافقی تغییر کرد. به طوری که انجام معاملات این نمادها در بازار پایه عادی متوقف و ثبت معاملات توافقی آن کلید خورد.

پس از انتقال این شرکت‌ها، جنجال بسیاری در سطح بازار سرمایه به راه افتاد که شوک شدیدی به کلیت بازار وارد کرد.

این شرکت‌ها شامل سرمایه‌گذاری چشم‌انداز توسعه شمال، مجتمع صنایع و معادن احیای سپاهان، صنایع پتروشیمی دهدشت، پتروشیمی کازرون، کود شیمیایی اوره لردگان، پتروشیمی ممسنی، صنایع پتروشیمی زنجان، توسعه بازرگانی آهن و فولاد میلاد، بازرگانی و صنعتی آینده‌سازان بهشت پارس، تکادو، سیمان مجد خواف، مجتمع سیمان غرب آسیا، رهشاد سپاهان و صنعتی دریایی ایران بودند.

در این باره سؤالات متعددی از سوی فعالان بازار مطرح شده است مبنی بر این که فارغ از ارزندگی و عدم ارزندگی شرکت‌های حاضر در بازار پایه در دی‌ماه سال 92 که منجر به زیان سنگین حقیقی‌ها شد چرا باید مجدد نحوه معاملات به سال 92 بازگردانده شود؟

علت انتقال این شرکت‌ها به بازار پایین‌تر در آن زمان چه بود و علت بازگشت این شرکت‌ها به تابلوی معاملاتی در شرایط حاضر چیست؟

در این باره ریسک‌های متعددی متوجه بازار شده است و دیگر فعالان بازار معتقدند با امکان ورود آنلاین سفارش خرید و فروش در نمادهای بازار پایه، شاهد حضور پررنگ‌تر سفته‌بازان در این بازار خواهیم بود.

اقبال در بازار پایه جدید

برای بررسی بیشتر این وضعیت و همچنین ارائه اطلاعات دقیق‌تر از جریان معاملات برای سهامداران، با سیدفرهنگ حسینی کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت‌وگو کردیم.

وی معتقد است، بازار پایه تحت تأثیر تغییر زیرساختار بازار و دسترسی معامله‌گران برخط و ایجاد دامنه نوسان 10درصد که امکان ایجاد صف خرید را ایجاد کرد، با اقبال روبه‌رو شد. همان طور که سال 1392، ایجاد محدودیت‌هایی در خرید این دسته از سهام‌ها به کاهش قیمت آنها انجامید، اکنون با تسهیل معاملات این نمادها، مورد اقبال قرار گرفته است.

حسینی تأکید کرد: با این حال، با وجود بازدهی بعضاً 50 درصد تا 100درصد این نمادها، اتفاق خاصی در عمده این نمادها رخ نداده است و بسیاری از شرکت‌های حاضر در این بازار زیان‌ده یا در آستانه ورشکستگی و در عین حال، فاقد شفافیت لازم برای تحلیل هستند؛ از این جهت خرید و فروش این سهام‌ها نیازمند توجه به ریسک مترتب آن است.

اما این اقدام که دسترسی معامله‌گران برخط توسعه یافته است، گام مناسبی است. اکنون یک معامله‌گر آنلاین، تمام قابلیت‌های یک سیستم معاملاتی معامله‌گر در یک کارگزاری بورس را دارد و این موضوع می‌تواند آغاز یک تحول اساسی در بازار و حرکت به سمت برخط شدن باشد.

با این حال، با وجود تمام الکترونیکی و آنلاین شدن معاملات، هزینه‌های مترتب یک مشتری برای کارگزاری بشدت کاهش می‌یابد که در نتیجه بخش عمده‌ای از معامله‌گران مطالبه در خصوص کاهش هزینه‌های معاملات در بخش کارگزاری و ارکان بازار دارند.