به گزارش ایران اکونومیست؛ نوسانات نرخ ارز موضوعی است که همواره بازار ارز را با چالش‌هایی مواجه می کند؛ با نگاهی به گذشته‌ای نه چندان دور و در زمان فعالیت دولت قبل می‌توان یادآور بی‌ثباتی شدید قیمت ارز در بازار شد، بی‌ثباتی که تبدیل به موضوعی جذاب میان مردم و کارشناسان شده بود. این بی‌ثباتی و رشد بی‌رویه نرخ ارز تا جایی افزایش یافت که ارزش پولی ملی را با افت بسیاری همراه کرد از سوی دیگر باعث برهم خوردن بازار و ریسک بالای معاملات شد.
پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و وعده یکسان سازی نرخ دلار به نظر می‌رسد بازار پول و ارز با آرامش نسبی همراه شده باشد؛ این در حالی است که طی چند روز اخیر نرخ دلار به مدار ۴ هزار تومان رسیده است، حال سوال این است که افزایش نرخ دلار به سود اقتصاد ایران است یا به ضرر آن؟
در دولت های پیشین ضریب وابستگی کشور به واردات با جهش چشمگیری همراه شد، از آنجایی که عمده صنایع کشور برای واردات کالاهای واسطه‌ای، مصرف ارزی دارند رشد نرخ دلار در کالاهای مصرفی نیز نقشی تعیین کننده پیدا کرد. کارشناسان این حوزه بر این باورند که نوسان فعلی دلار مقطعی و به علت فرا رسیدن سال نو میلادی است. در این باره به گفتگو با کارشناسان اقتصادی پرداختیم.
فرا رسیدن سال نو میلادی علت اصلی رشد نرخ ارز
عباس آرگون عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، با اشاره به نوسان نرخ دلار در بازار آزاد گفت: با نزدیک شدن به سال نو میلادی رشد چشمگیر تقاضا در بازار ایجاد شده است، رشدی که متناسب با عرضه در بازارهای آزاد نیست به همین منظور شاهد ارتقاء نرخ دلار تا ۴ هزار تومان هستیم.
وی اظهارداشت: در سال‌های اخیر نیز در چنین بازه زمانی شاهد رشد نرخ ارز در بازار بودیم، این موضوع در چنین فصلی غیر طبیعی نیست؛ اما باید قیمت ارز را متناسب با شرایط روز و نرخ تورم آزاد کرد که رشد یا افت آن منطقی و به دور از هیجان باشد.
عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: رویدادهای بین‌المللی، نرخ تورم، میزان صادرات، عرضه و تقاضا عوامل متاثر در تعیین نرخ ارز هستند، با توجه به هر کدام از آنها به این نتیجه می رسیم که باید نرخ دلار را متناسب با شرایط اقتصادی آزاد کرد. اگر کنترل های دستوری نرخ ارز همچنان ادامه یابد بازار صادرات کالاهای ایرانی با رکود بیشتری مواجه می شود.
آرگون ادامه داد: آزاد کردن نرخ ارز در ابتدا ممکن است برهم زننده بازار باشد، اما پس از مدت کوتاهی مسیری طبیعی و منطقی را دنبال می‌کند.
نرخ ۴ هزار تومانی دلار منطقی است
محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، با بیان اینکه رشد قیمت دلار در بازار آزاد منطقی است، گفت: فاکتورهای متعددی در رشد نرخ ارز دخیل هستند که رشد تقاضای ارز در بازار، حذف برخی کالاهای مبادله‌ای، فرا رسیدن سال نو میلادی و تسویه حساب شرکت‌های بین‌المللی از جمله این فاکتورها هستند. اما آنچه مسلم است طبیعی بودن نرخ فعلی دلار در بازار است.
وی افزود: بر اساس قانون برنامه پنجم و اعلام تورم ۹ درصدی تعیین نرخ ۴ هزار تومانی منطقی و به دور از هیجان است. افزایش نرخ ارز در یکسال اخیر با چنین قیمتی قابل قبول است اما موضوعی که باید درباره آن تامل کرد رفتار بانک مرکزی در آزادسازی نرخ دلار است، بانک مرکزی با ثابت نگه داشتن نرخ ارز در ۶ ماهه ابتدایی سال باعث شده تا قیمت دلار طی ۲ ماه با جهشی چشمگیر همراه شود.
لاهوتی اظهارداشت: رشد نرخ ارز در چند هفته اخیر، تقاضا در بازار آزاد را هیجانی نشان داده که این امر باعث تشویش و دلهره در جامعه می شود. اگر نرخ ارز از ابتدای سال ماهانه با یک درصد رشد همراه می‌شد آزادسازی نرخ ارز با چالش‌های فعلی روبرو نمی‌شد.
صنایع متضررترین بخش از رشد یکباره نرخ ارز
مهدی معصومی اصفهانی نیز دیگر عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به نوسان نرخ ارز و تاثیر آن در بخش کشاورزی به خبرنگار ایبِنا گفت: رشد یکباره و بی‌رویه نرخ ارز موجب بی اعتمادی مردم به بانک مرکزی و دولت و از سوی دیگر باعث افت ارزش پول ملی می شود.
وی افزود: بی ثباتی نرخ ارز در بخش صنعت باعث نوسان و ایجاد چالش‌های معاملاتی می‌شود اما در بخش کشاورزی به علت داشتن ارز مبادله ای این موضوع قابل ملاحظه و تاثیر گذار نیست.
معصومی اصفهانی ادامه داد: اگر رشد نرخ دلار به صورت منظم و برنامه خاص و در نظر داشتن نرخ تورم صورت بگیرد قطعا فعالان بخش‌های مختلف اقتصادی با مشکل روبرو نمی‌شوند اما رشد یا افت یکباره در کوتاه مدت باعث برهم خوردن رویه می‌شود.
افزایش یکباره قیمت دلار به نفع اقتصاد نیست
محمد حسین فاتحی کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه در گفتگو با خبرنگار ایبِنا گفت: نرخ ارز به علت مداخلات دولتی از چارچوب تئوری اقتصادی خارج شده است و باعث ایجاد نوسانی نااطمینان و ریسک بالای سرمایه‌گذاری شده که نمی‌توان زمان خاصی برای بهبود این شرایط عنوان کرد.
وی بیان کرد: فشار دولت برای پایین نگه داشتن نرخ ارز از ابتدا کاری غیر منطقی بود، اقدامی که منجر به انفجار قیمت دلار شده است، به نوعی باید گفت نرخی که بانک مرکزی اعلام می‌کند با نرخی که در بازار آزاد وجود دارد قابل قیاس نیست.
فاتحی ادامه داد: اگر نرخ ارز همسو با سطح قیمت‌ها تغییر کند و در کانال خاصی نگه داشته شود این روند، روند معقول‌تری برای سرمایه‌گذاران است و رشد یکباره نرخ ارز به نفع اقتصاد نیست.
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: درست است که رشد نرخ ارز منافعی برای دولت دارد اما بی‌ثباتی این نرخ‌ها ضرر و زیان چند برابری در اقتصاد کشور به بار می‌آورد.
