به گزارش ایران اکونومیست؛ اسکندر زند در حاشیه بازدید خبرنگاران از بررسی وضعیت بازسازی ذخایر آبزیان خلیج فارس افزود: اکنون پنج فروند شناور تحقیقاتی در دریای جنوب و شمال کشور فعال است که سه فروند آن به ارزیابی ذخایر آبزیان خلیج فارس و دریای عمان اختصاص دارد.
وی با بیان اینکه ارزیابی ذخایر سالیانه توسط گشت های تحقیقاتی انجام می شود، اظهار داشت: با ارزیابی ذخایر مشخص می شود حجم کدام گونه ها با کاهش و کدام گونه ها با افزایش مواجه شده و در نهایت در چه مدت زمانی صید از کدام گونه ها انجام شود تا به ذخایر لطمه ای وارد نشود.
زند یادآور شد: در گذشته وضعیت ناوگان تحقیقاتی ما در دریا ضعیف بود اما خوشبختانه در سال های اخیر توانستیم کارهای خوبی در این زمینه انحام دهیم.
** افزایش یک فروند شناور ارزیابی ذخایر به خلیج فارس تا دو هفته آینده
معاون وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: تا دو هفته آینده یک فروند شناور ارزیابی ذخایر به ناوگان دریای جنوب اضافه می شود که با این کار شناسایی ذخایر با استمرار بیشتری ادامه می یابد.
** ایجاد سامانه شناسایی کشندقرمز برای کنترل آنلاین
زند درباره وضعیت پدیده کشندقرمز در خلیج فارس و دریای عمان نیز گفت: یکی از اقدام های سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، ثبت و پایش تهدیدات بیولوژیک است.
وی افزود: سامانه شناسایی و پایش آنلاین کشند قرمز، مواد مغذی و هیدروکربنی در بندرعباس ایجاد شده است تا با ارزیابی های مستمر این پدیده مورد کنترل قرار گیرد.
وی افزود: پدیده کشند قرمز به طور طبیعی در دریا وجود دارد اما زمانی وجودش تهدید آمیز می شود که موادآلی آب و تغییر دما افزایش پیدا کند به طوری که در اثر شکوفا شدن این پدیده، سطح آب قرمز رنگ می شود که با کاهش اکسیژن و نور آفتاب حیات آبزیان مورد تهدید قرار می گیرد.
زند اظهارداشت: برای مقابله با این پدیده و حفظ ذخایر آبزیان سامانه پایش لحظه‌ای کشند قرمز، مواد مغذی و هیدروکربنی ساماندهی شده است تا به محض رخ داد این پدیده، عملیات «رس پاشی» انجام شود.
به گفته رییس سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، با وجود این سامانه در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان تمامی موارد تهدید آمیز آبزیان به صورت آنلاین مورد شناسایی و کنترل قرار می گیرند و حتی مشکلات مرتبط با آب های خط ساحلی رصد و به ذی نفعان هشدارهای لازم داده می شود.
وی اضافه کرد: در این سامانه احتمال آلودگی‌های نفتی، شکوفایی جلبکی یا افزایش مواد مغذی در خط ساحلی نزدیک به اسکله شیلات به اطلاع پرورش‌دهندگان ماهی و میگو یا صاحبان آب‌شیرین‌کن‌ها اعلام می شود.
** بیوتکنیک 30 گونه آبزیان در اختیار آبزی پروری قرار گرفت
رییس سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی اظهار داشت: در حوزه تحقیقات کاربردی برای تکثیر آبزیان بومی دریایی اقدامات گسترده ای انجام شده به گونه ای که تاکنون بیوتکنیک 30 گونه آبزی در اختیار بخش آبزی پروری قرار گرفته است.
** تهیه نقشه بیولوژی خلیج فارس و دریای عمان
زند با بیان این که یکی از وظایف این سازمان استفاده از فناوری های نوین است، تصریح کرد: اکنون نقشه بیولوژی خلیج فارس و دریای عمان را در دست داریم که بزودی نقشه آن تدوین می شود.
در سال های اخیر آب های سواحل خلیج فارس و دریای عمان ایران کماکان با بروز پدیده کشند قرمز مواجه بوده که برای مقابله با این پدیده در سطح ملی و منطقه ای اقدامات مهمی از سوی موسسه تحقیقات علمی شیلات ایران صورت گرفته است.
پدیده کشند قرمز (Red tide) با شکوفایی فیتوپلانکتون های مضر در آب های دریا اتفاق می افتد در واقع مقدار معمول آن حدود دو هزار عدد در لیتر است و به علت تغییر رنگ آب دریا به رنگ سرخ یا مایل به سرخ آن را کشند سرخ (موج سرخ) می گویند.
دو عامل اصلی در ازدیاد فیتوپلانکتون ها دما و مواد مغذی به خصوص مواد فسفردار و نیترات است.
تخلیهٔ پساب های صنعتی و خانگی که مملو از موادی چون نیترات ها و فسفات ها هستند در دریا موجب فراهم شدن غذای زیاد برای فیتوپلانکتون ها و ازدیاد آنی جمعیت آن ها می شود.
تناوب تابش ابر - آفتاب و بارندگی کمک بسزایی در رشد این موجودات می کند و وزش طوفان و گرد و غبار از طرف بیابان ها نیز باعث فراهم شدن ذرات آهن دار می شود.
بعضی از این فیتوپلانکتون ها از خود سم ترشح می کنند یا باعث فزونی اکسیژن با تک اتم می شود که باعث تخریب آبشش ماهی ها می شود و یا با مرگ این فیتوپلانکتون ها، باکتری های تجزیه کننده بقایای مرده این فیتوپلانکتون ها اکسیژن محلول آب را مصرف می کنند و در نتیجه ماهی ها و دیگر آبزیان منطقه دچار حالت خفگی و کمبود شدید اکسیژن شده و در نهایت منجر به مرگ آنها می شود.
این نوع پلانکتون گیاهی از مهر و آبان ماه سال 87 در مناطق وسیعی از آب های خلیج فارس و دریای عمان خسارات زیادی به ماهیگیران استان های هرمزگان، بوشهر، خوزستان وارد کردند.
با توجه به گسترش بلوم پلانکتونی در آب های سواحل ایرانی خلیج فارس و دریای عمان (استان های هرمزگان، بوشهر و تا حدودی خوزستان و سیستان و بلوچستان) در سال 1393 مقرر شد این پدیده در سطح منطقه ای و ملی مورد توجه قرار گیرد که با اقدامات مناسب در آن زمان این پدیده کنترل شد.
اکنون نیز به نظر می رسد با نصب سامانه شناسایی و پایش آنلاین کشند قرمز، مواد مغذی و هیدروکربنی این پدیده کنترل می شود بنابراین این پدیده دیگر تهدیدی برای آبزیان نیست اما برخی کارشناسان معتقدند این سامانه باید در بندرهای جاسک، لنگه و جنوب غربی تنگه هرمز ایجاد شود.
