به گزارش روز سه شنبه خبرنگار ایران اکونومیست؛ حدف سه صفر در كشورهاي فرانسه، آلمان، تركيه، روسيه و اروپاي شرقي كه با تضعيف پول ملي خود مواجه شده بودند، صورت گرفت.
حذف صفر از واحد پولي كشورها، نخستين بار در آلمان و پس از جنگ جهاني دوم رخ داد، اين كشور زير فشار اقتصادي ناشي از جنگ جهاني دوم و خسارت هاي برجاي مانده از آن، تورمي شديد را تجربه مي كرد كه سياستگذاران اقتصادي آلمان را وادار به حذف صفرها از مارك كرد. از سال 1960 تاكنون، در 71 مورد دولت هاي در حال توسعه مجبور شده اند چندين صفر را از پول ملي خود حذف كنند.
آرژانتين طي سال 1960 ميلادي، هر دلار آمريكا در برابر 1100 تا 3500 پزوي آرژانتين مبادله مي شد، اين كشور با حذف دو صفر از پول خود ارزش آن را در برابر دلار افزايش داد، در اوايل دهه 1980 ميلادي نيز هر دلار آمريكا در برابر ۱۸ هزار تا ۱۸۰ هزار پزو داد و ستد مي شد، دولت آرژانتين در سال 1983 چهار صفر از پول خود را حذف كرد.
در ژانويه 2005 نيز، تركيه ليره جديد را جايگزين ليره قديم خود كرد، بر اين اساس هر يك ميليون ليره قديم تركيه(حذف شش صفر) به يك ليره جديد تبديل شد، در ماه جولاي همين سال نيز روماني با حذف چهار صفر واحد پول جديد خود موسوم به ليو را معرفي كرد، در هر دو مورد، دولتهاي تركيه و روماني پيام آشكاري را براي مردم و جامعه بين الملل فرستادند و آن اين كه سياست هاي اقتصادي دولت درگذشته اشتباه بوده است.
آخرين نمونه در اين زمينه به زيمبابوه مربوط مي شود كه طي آن دولت اين كشور 10 صفر را از پول ملي اين كشور حذف كرد.
19 كشور در اين مدت يك بار اقدام به حذف صفر كرده اند و 10 كشور نيز 2 بار اين كار را انجام داده اند، آرژانتين 4 بار، يوگسلاوي سابق 5 بار و برزيل نيز 6 بار صفرهاي پول ملي خود را حذف كردند.
در كشور ما نيز پس از انقلاب و چالش‌هايي از قبيل جنگ، كسري بودجه و غیره به مرحله‌اي رسيديم كه مردم در مراودات پولي دچار مشكل شدند؛ بنابراين احساس شد كه اگر صفرها حذف شود، اين اشكالات از بين خواهد رفت.
پیشنهاد حذف صفر از پول ملی در ایران به بیش از 30 سال قبل باز می گردد. در سال 72 بانک مرکزی در مقطعی به بررسی حذف سه صفر از واحد پولی کشور پرداخت که البته به دلایل متعددی ناتمام باقی ماند.
هنگامی که طهماسب مظاهری در سالهای 72 و 73 در بانک مرکزی بود، این موضوع در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار گرفت، اما برخی مسئولان بعدی با این اقدام موافق نبودند و بررسی ها در این باره متوقف شد.
این موضوع از آن زمان تاکنون چند بار در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفته، به طوری که در سالهای اخیر به منظور عرضه خدمات مطلوب تر و تسهیل در مراودات تجاری این موضوع بار دیگر در دستور کار اداره بررسی های بانک مرکزی قرار گرفت و گزارش مبسوطی نیز در این باره تهیه شده است.
برخی می گویند ترس از عواقب ناشی از اجرای نادرست و تحمل هزینه های آن یکی از عمده ترین دلایل مخالفان اصلاح رقوم پولی کشور است، زیرا اگر این موضوع درست اجرا نشود آثار تورمی در پی خواهد داشت.
با این حال، گزارش مبسوط بانک مرکزی و بررسی های کارشناسی در گذشته به این نتیجه منجر شد که مزایای آن بیش از معایب آن است و می توان پیامدهای منفی آن را با اجرای تدابیری به حداقل ممکن رساند.
اما از اواخر دهه ۱۳۸۰ به دلیل تورم بالا و پایین آمدن ارزش پولی ایران قرار بر حذف صفر از پول ایران شد. علاوه بر این، به دلیل اینکه واحد پولی ریال ریشه اسپانیایی دارد و دارای سابقه تاریخی در ایران نیست و مهمتر از همه در میان مردم مقبولیت نیافته قرار شده واحد پولی جدید به جای آن برگزیده شود.
با اینکه در سال ۱۳۰۸ ریال واحد پولی رسمی ایران شد، ولی هنوز تومان در میان مردم رواج دارد و ریال کاربردی میان مردم ندارد. قرار است در این خصوص از مردم نظرخواهی بشود و احتمال برگزاری همه پرسی نیز وجود دارد.
اگر چه واحد پولی ایران، ریال است، اما مردم معاملات خود را بر پایه تومان انجام می‌دهند. بسیاری از آنها در نوشتن یا خواندن صفرها در عملیات بانکی(تبدیل تومان به ریال) یا هنگام خواندن گزارش‌های اقتصادی در رسانه‌ها دچار مشکل می‌شوند.
امروزه واحد پول ریال نسبت به تومان در زندگی مردم نقش چندانی ندارد و از سوی دیگر، داد و ستد روزانه مردم بیشتر با تومان انجام می‌شود و ارتباط قیمت‌ها با ریال برای جامعه قابل لمس نمی‌باشد.
حالا پس از مدت ها سکوت مسئولان، حسین قضاوی معاون وزیر اقتصاد بر ضرورت رفورم پولی تأکید کرد و گفت: از این طریق باید تعداد صفرهای پول کاهش یابد تا مردم در محاسبات خودشان راحت تر باشند.
وی در عین حال گفت: این نظر شخصی بنده است و هنوز بحث جدی در دولت درباره حذف صفرها از پول ملی صورت نگرفته است.
هر چند که قضاوی یکی از مسئولان بانک مرکزی است و می توان این دیدگاه را نظر حقوقی وی عنوان کرد، اما وی در همین اظهار نظر کوتاه درباره حذف صفر این نکته را مورد تاکید قرار داده که نظرش نگاه شخصی به این موضوع مهم است.
در هر حال پس از سال ها مسکوت ماندن حذف صفر از پول ملی، شاید سخنان این مقام بانک مرکزی بهانه ای باشد تا مسئولان پولی بانکی سکوت خود را در این خصوص شکسته و فکری جدی برای اقدامی چنین مهم که با لحاظ برخی معایب مزایای بسیاری برای اقتصاد کشور دارد را معطوف کنند.
