تماشا: با سعید آقاخانی گفت و گو کردن کار جالبی است! چون یک وقت هایی با امتناع از جواب دادن به بعضی از سوال ها از در دروازه هم رد نمی شود و یک وقت هایی شما را متعجب می کند و پاسخش به معنای عبور از سوراخ سوزن است. او که اصلا از مصاحبه کردن خوشش نمی آید با پیگیری های زیاد حاضر به گفت و گو شد و البته از نتیجه کار هم راضی بود.
بخش هایی از حرف های آقاخانی را با همان زبان محاوره ای خودش آوردیم تا شما هم بیشتر در حال و هوای این گپ و گفت یکی دو ساعته قرار بگیرید. بنابراین اگر لابلای صحبت هایش جملات محاوره ای دیدید، تعجب نکنید بلکه مثل ما از خواندن نظرات این بازیگر – کارگردان دوست داشتنی لذت ببرید.
بهانه این گفت و گو سریال «دزد و پلیس» به کارگردانی اوست. هر چند حرف های دیگری هم بینمان رد و بدل شد.
در زندگی شوخم ولی سر کار زهرمارم!
این روزها سعید آقاخانی چه حس و حالی دارد؟
- حالم این روزها خوب است. سریالمان در حال پخش است. مردم و عکس العمل های شان نسبت به سریال را که می بینم، حس خوبی دارم.
به ما بگویید جرقه ابتدایی چه بود و طرح کار از چه زمانی به شما پیشنهاد شد؟
- من اسفندماه سر کار قبلی ام بودم که پیمان قاسم خانی با من تماس گرفت. آن زمان حدود 11-10 قسمت از کار را مهراب نوشته بود که من خواندم و استقبال کردم.
این اولین بار است که با برادران قاسم خانی کار می کنید؟
- بله، من قبل از اینکه بخواهم این سریال را بسازم از کارهایی که فضای فانتزی در آن جریان داشت وحشت داشتم و هیچ وقت قدرت ریسک انجام آنها را نداشتم. به همین دلیل در ابتدای امر به آنها گفتم که این فضا برای من قابل لمس نیست و نمی توانم آن را خوب اجرا کنم و ترجیح دادم انصراف بدهم اما با حرف های پیمان قاسم خانی و محسن چگینی (تهیه کننده) مجاب شدم که خودم را هل بدهم و ریسک کنم.
نوع نوشتار قاسم خانی ها منحصر به فرد و برای کارگردانی مثل من که تا به حال آن را تجربه نکرده سخت است. گفت و گوهای طولانی بین شخصیت ها در سکانس های طولانی نیاز به چیدن میزانسن های فکر شده داشت که من برای هر کدامشان باید برنامه ریزی خاصی می کردم.
همین نگرانم کرده بود که مبادا کار خوب از آب درنیاید اما هر چه جلوتر رفتیم فضای کار برایم بیشتر قابل لمس شد. پیش بردن بار قصه و درگیر کردن تماشاچی نسبت به آینده روی دوش بهنام تشکر افتاد و بار کمدی به عهده هومن برق نورد و تا حدودی خانم دهقان و آقای مهرآوران.
در رابطه با این کار چقدر به آن چیزی که می خواستید رسیدید؟
- فیلمنامه مهراب مرتب بود و همین نگرانی هایم را کم کرده بود. تمام نگرانی ام این بود که ترکیب فضای تقریبا فانتزی فیلمنامه با فضاهای بومی که ما در کارهای قبلی داشتیم، خوب از آب درنیاید ولی همان روزهای اول فهمیدم چیز بدی نخواهد شد و همین هم شد. الان که کار را می بینم همچنان فضا برایم عجیب است و تناقض هایی می بینم که دوست داشتنی از آب درآمده و از این اتفاق خیلی راضی هستم.
قرار بود یک سریال کمدی بسازید یا ما شاهد موقعیت های طنز باشیم؟
- با سابقه آدم هایی که در این مجموعه با هم همکاری داشتن فکر نمی کنم تصوری غیر از کمدی در ذهن مخاطب ایجاد کند و ما هم قصد دیگری نداشتیم. قصدمان مثل قبل، ارائه یک کار شیرین بود و هست.
آقای آقاخانی همین الان شما یک ژانر ابداع کردید به نام ژانر شیرین؟!
- (می خندد) اگر انتظارتان از کمدی این است که بنشینید و به قهقه بیفتید، این سریال اینطور نیست. ما نمی خواستیم این شکلی سریال بسازیم. تلاشمان این بود که یک قصه پلیسی را شیرین اجرا کنیم. مثلا شما به کارهای خانم مرضیه برومند می خندید؟ نه؛ بیشتر از این جهت مورد توجه تان قرار می گیرد که چقدر فضا ملموس و جذاب است. دوست دارید کارهای ایشان را دنبال کنید. آدم ها واقعی هستند، داستان ها و فضاها دلنشین است و من هم دنبال این ویژگی ها بودم.
خودتان را کارگردان کمدی ساز می دانید؟
- فعلا انتظاری که از ما دارند همین است اما دوست دارم بتوانم خیلی خوب یک قصه را روایت کنم حالا چه کمدی باشد چه نباشد.
در زندگی شخصی تان چقدر طناز هستید؟
- در زندگی شخصی ام شوخ هستم ولی سر کار نه؛ زهرمارم!
در زندگی شوخم ولی سر کار زهرمارم!
یکی از انتقادهایی که به کار قبلی تان یعنی سریال «زن بابا» می شد اینقدر و بد که چرا اینقدر بازیگران خصوصا علی صادقی و مهران غفوریان از بداهه شان استفاده می کنند و اصطلاحا در کار «ول» هستند. در این کار چقدر روی بداهه بازیگرانتان حساب کردید؟
- اگر مهران و علی در زن بابا به قول شما اصطلاحا ول بودند، هیچکس آن کار را نگاه نمی کرد. در حالی که زن بابا پربیننده ترین سریال آن سال شد. من این نقدهایی را که شما می گویید، نخوانده ام. در آن کار هم تمام تلاشم را کردم تا بتوانم بازیگرانم را کنترل کنم. در این کار هم شاید فقط 10 درصد از کار بداهه بود که آن هم فقط هومن اجرا می کرد، بقیه بداهه نداشتند.
هومن خیلی خلاق است و بداهه های خوبی اجرا می کند، در کنارش مصطفی طنابنده بود که خیلی با او همفکری می کرد ودوتایی به چیزهای خوبی رسیدند. بهنام هم طی صحبتی که با هم کردیم به درستی از بداهه و کمدی فاصله گرفت و به زیبایی قصه را پیش برد و بیننده را درگیر خودش کرد.
این را هم بگویم که هیچ وقت نمی شود بازیگر را به امان خدا گذاشت، اگر بشود هم خروجی اش قابل حدس است! میزان کمدی نوشته شده در فیلمنامه برای ما کافی بود چون هر خصیتی که وارد قصه می شد با خودش لحظات خوبی می آورد.
مثلا بابا اسی ... آقای مهرآوران یا خانم دهقان که با هر حضورشان طراوت خوبی به فضا می دادند و به نظرم همین ها کافی بود. ما می خواستیم تماشاچی لبخند بزند نمی خواستیم از خنده بکشیمش!
چطور به این ترکیب بازیگران رسیدید؟
- با خانم دهقان قبلا کار کرده بودم و همیشه برای اغلب کارهایم با او تماس می گیرم. جزو اولین انتخاب های من است. همان روزهای اول که اسم او را بردم، پیمان گفت چون ما با هم نسبت فامیلی داریم، من حرفی نمی زنم ولی اولین انتخاب خودم خانم دهقان بود. هومن برق نورد را محسن چگینی، تهیه کننده پیشنهاد کرد و من هم استقبال کردم.
قبلا قرار بود در «زن بابا» هم حضور داشته باشد اما با تهیه کننده به توافق نرسید. به طور کلی با همه از قبل آشنا بودم. بهنام تشکر هم در آن زمان ایران نبود. بنابراین به چند نفر دیگر فکر کردیم و حتی تماس هم گرفتیم ولی بهنام خان از فرنگ برگشت و خیال همه را راحت کرد. او بازیگر خیلی خوبی است.
در زندگی شوخم ولی سر کار زهرمارم!
نباید فکر کنیم که شقایق دهقان به خاطر مهراب قاسم خانی در این کار حضور دارد؟
- اصلا... اصلا. من با مهراب درباره انتخاب بازیگر حتی حرف هم نزدم. با پیمان و آقای چگینی درباره این چیزها حرف می زدیم. مهراب درگیر فیلمنامه بود، ضمن اینکه خانم دهقان اینقدر بازیگر خوبی هست که نیازی به حمایت این و آن نداشته باشد.
قبل از دیدن «ساختمان پزشکان» هم تصور می کردید بهنام تشکر بازیگر خوبی باشد؟
- به نظرم بازی او عالی است. برای «زن بابا» هم به بهنام زنگ زدیم. آن موقع هم پیمان قاسم خانی معرفی اش کرد ولی درگیر بود. چهره اش برای نقش های جدی هم خیلی خوب است. در کل تصور می کنم بازی های مجموعه، خوب و دلنشین بود. هومن، آقای مهرآوران، حمید لولایی، خانم گلچین و ... خانم دهقان هم که در کل بازیگر شیرینی است.
تعریف بازیگر شیرین را به ما می گویید؟ اینکه چه اتفاقی باید بیفتد که شما حس کنید بازیگری شیرین و خوب است.
- بازیگرها به نظر من دو دسته هستند. بازیگرانی که گرم و صمیمی اند و بازیگرانی که سردند. این را در همان برخورد اول می توان تشخیص داد. آن شخصی که خیلی راحت و خودمانی است و بی شیله پیله، حرفش را می زند زود هم به دل می نشیند و تماشاچی هم زود با او ارتباط می گیرد.
اینها به نظرم بازیگران شیرین و دوست داشتنی اند. من در همان جلسه اول اینقدر با بهنام راحت بودم که انگار چند سال است می شناسمش! بازیگرهای سرد اینقدر پشت سر هم عصاهای مختلف قورت داده اند که نمی شود با آنها دو کلمه حرف زد. مردم تا نگاهشان می کنند، کانال را عوض می کنند. هر چقدر ما در تلویزیون از این بازیگرها کمتر داشته باشیم، مردم کمتر سمت ماهواره می روند.
در زندگی شوخم ولی سر کار زهرمارم!
نظرتان درباره وضعیت فعلی کمدی در سینمای ایران چیست؟
- کمدی نیاز به فکر کردن، نیاز به سرمایه گذاری و تلاش مضاعف دارد اما ما در سیستم مان هیچ کدام از اینها را نداریم. انتظاری که همه از کار کمدی دارند، این است که برگردان مالی خوبی داشته باشد ولی حاضر نیستند هیچ سرمایه گذاری برایش انجام دهند. چه به لحاظ مالی و چه زمانی، همه چیز زود، تند، سریع اتفاق می افتد و کل پول هم طرف تهیه کننده غش می کند.
مهراب قاسم خانی برای همین سریال یک سال وقت گذاشته. یک تهیه کننده هم حمایتش کرده تا به این چارچوب خوب رسیده است. اگر روند به این شکل باشد که به من بگویند برای عید طرح چه داری، بیا مشغول شو. خب مشخص است ما نمی توانیم به اتفاق خوبی برسیم چون زمان لازم را نداریم. سیاستگذاری این است که برای کارهای جدی وقت می گذارند و کار می کنند اما برای کارهای کمدی نمی دانم چرا این اتفاق نمی افتد؟ شاید دلیلش این است که کارهای جدی را کسی نمی بیند!
کارگردانان، مسئولان را بدعادت نکرده اند که زود می توانند کار تحویل بدهند؟
- این اصلا ربطی به کارگردان ونویسنده ندارد. شما فکر کردید در این سازمان عریض و طویل تصمیم گیرنده ماییم؟ من خیلی خوشحال می شوم که یک تهیه کننده به من بگوید می خواهم کاری برای تابستان آینده آماده کنی، ولی تا حالا کسی به این شکل سراغ ما نیامده. هر کی سمت ما آمده جمله اولش این بوده که سه ماه دیگر پخش داریم!
همه گروه ها همینطور هستند و این برمی گردد به سیاستگذاری های سازمان. در ضمن اگر ما نسازیم چه کنیم؟ بنشینیم خانه و بگوییم وقت کمه. نمی آیم؟ می گویند نیا، به جهنم! می دهند به یکی دیگر بسازد. حالا بعد از همه این اتفاقات کار ما می شود خانه نشستن و ایراد گرفتن به کار این و آن. فکر کنم همین وضعیت الانمان بهتر است. اینجوری بهتر است تا ایراد گرفتن به کار این و آن. این بیشتر آدمو دیوونه می کنه تا عجله ای کار کردن!
در میان کارهایتان اثری بوده که به خودتان بگویید ای کاش در این کار بازی نمی کردم یا آن را نمی ساختم؟
- بله؛ سریالی برای عید کار کردیم که دو ماه بیشتر وقت نداشتیم، اینقدر عجله ای شد که جایی برای دفاع نداشت.
بازیگران تئاتری به خاطر اتودهای فراوانی که روی صحنه می زنند بهتر می توانند از پس خلق تیپ بربیایند.
- این را نمی شود صددرصد گفت. افرادی هستند که شاید تجربه تئاتری نداشته باشند اما بازیگران خوبی هستند. فکر نمی کنم در زمینه تیپ سازی کسی از رضا شفیعی جم بهتر باشد در حالی که او تجربه تئاتری اش زیاد نیست. یا مهران غفوریان که تجربه تئاتری اش به نمایش هایی برمی گردد که در دوران ابتدایی اجرا کرده ولی تیپ سازی و بداهه پردازی اش بی نظیر است. این بازیگرها تقریبا یک دهه مردم را برای دیدن فیلم های کمدی به سینماها کشیدند.
آن زمان که آنها ستاره فیلم های بفروش بودند، همان زمانی نبود که سینمای ما به لحاظ کمدی به ورطه نابودی رفت؟
- نه، این بازیگرها نبودند که سینمای کمدی را به ورطه نابودی کشاندند. تهیه کننده هایی که برای سینما کیسه دوختند، این کار را کردند. آن زمان هر کدام با عجله با دوتا از این بازیگران قرارداد می بستند و برایشان فرقی نمی کرد چه کسی کارگردانشان باشد. خیلی از کارگردانان کمدی آن سال ها کار قبلی شان جنگیدن بود، یک بسم الله گفتند و سینمای کمدی را به توپ بستند. هر بازیگری به اندازه فهم کارگردانش بازی می کند نه بیشتر. بهترین بازیگر دنیا هم که باشی، کارگردانت خوب نباشد، توانایی هایت را فراموش می کنی.
شما باقی مانده نسلی هستید که کمدی را به شکل استاندارد به تلویزیون آوردند. آدم هایی مثل رضا عطاران، مهران مدیری و ... چرا از تلویزیون فراری شدند؟
- آنها در سینما مشغول کارند. حتما اگر در تلویزیون کار پیش بیاید، دوباره آنها را می بینیم.
شغل اصلی تان را بازیگری می دانید یا کارگردانی؟
- هر دو را به یک اندازه دوست دارم و مثل همیشه دنبال کار خوب هستم.
در زندگی شوخم ولی سر کار زهرمارم!
پس بگذارید اینطور بپرسم که اگر قرار باشد بین این دو یکی را انتخاب کنید کدام را انتخاب می کنید. بازیگری یا کارگردانی؟
- بازیگردانی ... (می خندد)
چرا کارگردانی در سینما را تجربه نمی کنید؟
- در سینما همیشه همان فرمی به من پیشنهاد می شود که فقط برای فروش ساخته خواهد شد و من هم این جنس کارها را دوست ندارم. ترجیح می دهم کاری انجام بدهم که بتوانم از آن دفاع کنم نه فرار.
چقدر فیلم های سینمای جهان را دنبال می کنید؟
- معمولا می بینم. کارهای جدید را می بینم. در حال حاضر هم سریال «هاوایی فایو» را تماشا می کنم. این کارها دید من را نسبت به کارگردانی باز می کند اما تاثیر به معنای کپی برداری نه. سعی می کنم فضاسازی هایشان را به ذهن بسپارم. اینکه چقدر آنها می توانند خوب قصه را روایت و فضاسازی کنند، برایم جالب است.
ورزش خاصی را دنبال می کنید؟
- معمولا شنا می کنم.
خودتان نقطه ضعف کاری تان را در چه می دانید؟
- گاهی برای انتخاب فیلمنامه عجله می کنم، چوبش را هم می خورم.
آقای آقاخانی صمیمی ترین دوست های هنری تان چه کسانی هستند؟
- امیر جعفری، محسن تنابنده، علی مسعودی، مصطفی کیایی، مهران مهام که خیلی هم با هم دعوا می کنیم.
{jathumbnail off}
