به گزارش ایران اکونومیست به نقل از خانه هنرمندان ایران، ناصر تقوایی گفت: آن زندگی که در طول سال ها ساخته می شود، در فیلم باید در عرض دو ساعت با تمام ظرافت ها ساخته شود. در هنگام مطالعه کتاب، فرصت دارید اگر متوجه موضوعی نشدید برگردید، و دوباره آن را بخوانید، اما در سالن سینما چنین فرصتی برای کسی وجود ندارد.
وی که در نشست نقد و بررسی فیلم کاغذ بی خط در خانه هنرمندان سخن می گفت، افزود: فیلمساز نیز باید آنچنان هوشمندانه کار کند که کارش نیاز به ورق زدن و برگشت به عقب نداشته باشد و به هر اندازه موضوع فیلم پیچیده باشد، کارگردان باید زبان بیان آن را پیدا کند.
** سینما فراتر از زندگی است
تقوایی با بیان این که سینما چیزی فراتر از زندگی است، خاطرنشان کرد: زمان در سینما ارزش دیگری دارد که با ساعت معمولی سنجیده نمی شود. همین فشرده کردن زندگی در مدت زمان کوتاه فیلم است که کار دشواری به حساب می آید. یعنی این که چه مسائلی را نادیده بگیریم و چه چیزهایی را در فیلم به کار بگیریم.
وی افزود: در این میان، فرم فیلم به اندازه دیالوگ های آن تاثیرگذار است. فرم اگرچه بی زبان است اما شما را بیشتر از گفت و گوها در جریان فیلم قرار می دهد و همه سینما گفت و گو نیست و تماشاچی حرفه ای، از راه های متفاوتی موضوع فیلم را در می یابد.
** تماشاچی باید در فیلم درگیر شود
این کارگردان سینما تاکید کرد: استنباط من از سینما این گونه است که تماشاچی نیز باید در کار ما شریک شود؛ تماشاگر باید با فیلم درگیر شود، نه اینکه از «الف تا ی» کارگردان را بپذیرد و لذا من هرگز چیزهایی که تماشاگر می شناسد را در فیلم کش نمی دهم.
تقوایی افزود: گاهی اوقات برای شیرفهم کردن تماشاگر، موضوع را کش می دهید اما موجب گمراهی بیشتر آنها می شوید. این مسائل نیاز به توقف ندارد، چرا که تماشاچی به سرعت آن را دریافت می کند.
** سینما تکرار زندگی است
کارگردان فیلم کاغذ بی خط همچنین گفت: سینما برای من نه یک امر تصنعی، بلکه تکرار خود زندگی ا ست و هیچ هنری به اندازه سینما به زندگی واقعی شبیه نیست. حتی داستان های تخیلی به شیوه زندگی واقعی تعریف می شوند و شما آن را باور می کنید.
تقوایی درباره اهمیت ساختار در سینما اظهارداشت: فیلم خوب بدون وجود یک ساختار خوب غیرممکن است. ساختار، نثری است که یک نویسنده برای روایت داستانش انتخاب می کند و برای هر داستان، شیوه به خصوصی وجود دارد که داستان بتواند در آن نمود پیدا کند.
وی افزود: انتخاب یک ساختار باعث می شود که فیلم، سنگین تر یا قابل هضم تر شود. قصه های خوب زیادی در سینما داشته ایم که به دلیل عدم وجود ساختار مناسب برای روایت، از بین رفته اند.
این کارگردان اضافه کرد: برعکس این قضیه هم وجود دارد. یعنی قصه های بسیار ساده وقتی به دست فرد کاردان سپرده شود، می بینید چه ویژگی هایی پیدا می کنند و چه کشفیاتی در روایت داستان پیدا می شود.
وی در ادامه به نحوه ورودش به سینما پرداخت و اظهارداشت: از کودکی عاشق ادبیات بودم و اولین داستانم را در سن 10 سالگی نوشتم. کارم را با داستان کوتاه شروع کردم و هنوز هم شیفته آن هستم اما در ادامه به سمت سینما کشیده شدم.
کارگردان فیلم کاغذ بی خط افزود: بچه آبادان بودم و در آبادان دو دسته فیلم به نمایش در می آمد، نخست فیلم هایی که از تهران به شهرستان ها می آمد و در سینماهای عادی نمایش داده می شد. دوم فیلم هایی که در سینمای شرکت نفت پخش می شد و اگرچه پدر من شرکت نفتی نبود ولی برای رفتن به این سینماها یا کارت سینما را جعل می کردیم یا از طریق دوستانی که شرکت نفتی بودند، کارت تهیه می کردیم.
** بوسه تقوایی بر بازوی یک جانباز
تقوایی به علاقه مندان دنیای سینما سفارش کرد تا اعتماد به نفس خود را از دست ندهند و در ادامه گفت: در جامعه ما نسبت به سایر کشورها، راه ورود به سینما و تئاتر چندان بسته نیست و فضاها و مشاغل زیادی نیز در این عرصه وجود دارد که می توان به آنها وارد شد.
وی در پایان این نشست به احترام یکی از جانبازان جنگ تحمیلی برخاست و از حاضران خواست تا او را تشویق کنند و خود بر بازوی او بوسه زد.
تقوایی گفت: در ایران و در شهر من جنگ بود و بی انصافی کردند که نگذاشتند فیلم جنگی بسازم.البته وی نگفت که چه کسانی نگذاشتند تا او فیلم جنگی بسازد.
در این مراسم شهرام مکری، حسین توکل نیا، محسن آزرم، و کیوان کثیریان درباره آثار تقوایی به ویژه فیلم کاغذ بی خط مطالبی را بیان کردند.
مکری گفت: کاغذ بی خط از مدل داستان گویی روایت در روایت استفاده می کند. یعنی وقتی نویسنده داستانی می نویسد، مخاطب هر لحظه منتظر است وارد فضای داستانی او شود و سینماگران کوشیده اند مرز نوشتن و خلق ژانر را به تدریج کمرنگ تر کنند تا تماشاچی متوجه نشود چه زمانی وارد فضای داستانی می شود.
وی افزود: در کاغذ بی خط چند قدم از این ایده جلوتر هستیم و در اثر تقوایی این مرز آن قدر کمرنگ می شود که ما به عنوان مخاطب از خود می پرسیم آیا اساسا چنین مرزی وجود داشته است یا نه؟
پنجمین شب از هفته فیلم ناصر تقوایی شب گذشته (پنج شنبه) با نمایش فیلم کاغذ بی خط ناصر تقوایی محصول سال 1380 در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
