به گزارش ایران اکونومیست؛ بررسي ها نشان مي دهد از اواخر تیر ماه سال 94 تا پايان اين سال، بيش از 60 ديدار خارجي بين مقام های رسمی كشورهاي مختلف با وزير نفت كشورمان و معاونان وي صورت گرفت و برگزاري اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز(GECF) و همچنين برگزاري كنفرانس تهران با هدف معرفي مدل قراردادهاي جديد صنعت نفت، رويدادهايي بود كه وقوع آنها در آستانه آغاز دوران پساتحريم ايران، تردد نمايندگان شركت هاي بين المللي فعال در حوزه نفت و گاز را در كشورمان به اوج خود رساند.
ابراز تمايل شركت هاي خارجي براي خريد نفت، گاز و محصولات پتروشيمي از ايران و همكاري در توسعه ميدانهاي نفت و گاز و مشاركت در ساخت كالاها و خدمات مورد نياز صنعت نفت كشورمان از مهمترين محورهاي مذاكرات مديران ارشد وزارت نفت با هيئتهاي خارجي در سال 94 به شمار مي رود.
در اين بين، برخي مذاكرات نيز نهايي شد و به سرانجام رسيد كه از جمله آنها مي توان به امضاي تفاهمنامه بين شركت ملي صنايع پتروشيمي ايران و شركت توتال براي ساخت يك مجتمع پتروشيمي در ايران، امضاي يادداشت تفاهم بين شركت ملي نفت ايران و شركت سوكار آذربايجان براي سواپ نفت آذربايجان از سوي ايران، آزادسازي برخي تجهيزات بلوكه شده پارس جنوبي در پي توافق با شركت آلماني زيمنس، امضاي يادداشت تفاهم بيش شركت ملي نفت ايران و شركت توتال براي خريد نفت خام ايران و امضاي قرارداد مطالعات اكتشافي بين مديريت اكتشاف شركت ملي نفت ايران و شركت لوك اويل روسيه اشاره كرد.
برگزاري موفق اجلاس سران مجمع كشورهاي صادركننده گاز(GECF) در ايران و تمديد دبير كلي ايران در اين مجمع و برگزاري كنفرانس تهران با حضور ۱۷۰۰ شركت كننده مشتمل بر 260 نماينده از 45 كشور جهان به منظور معرفي فرصتهاي سرمايه گذاري و همكاري در ميدانهاي نفتي و گازي كشورمان در حوزه خشكي و دريا براي توسعه در قالب اين مدل قراردادي، از ديگر رويدادهاي مهم صنعت نفت در سال 94 بودكه زمينه را براي توسعه همكاريهاي بين المللي ايران در حوزه نفت و گاز مساعدتر كردند.
اما رهاوردهاي توافق هسته اي ايران به اينجا ختم نشد و شايد به جرات بتوان گفت، مهمترين پيامد مثبت اين توافق براي صنعت نفت و در كل براي اقتصاد كشورمان، تلاش وزارت نفت ایران در جهت بازپس گيري سهم ايران از بازار جهاني نفت و افزايش صادرات نفت خام در دوران پساتحريم بود به طوري كه مدير عامل شركت ملي نفت ايران در آخرين روزهاي اسفند ماه سال 93، از افزايش ميزان صادرات نفت خام به بيش از 1.8 ميليون بشكه در روز(بدون احتساب ميعانات گازي) خبر داد و معاون اول رئيس جمهوري نيز عنوان كرد كه به زودي صادرات نفت خام ايران، مرز 2 ميليون بشكه را نيز پشت سر خواهد گذاشت.
** پارس جنوبي و غرب كارون، اولويتهاي وزارت نفت در سال 94
دي ماه سال 94، ميدان گازي پارس جنوبي ميزبان رئيس جمهوري و مديران ارشد وزارت نفت شد تا ايراني ترين فازهاي اين ميدان يعني فازهاي 15 و 16 به بهره برداري برسند. فازهاي 15 و 16 ميدان گازي پارس جنوبي، 21 دي ماه سال گذشته با هدف تولید روزانه ٥٦,٦ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ٧٥ هزار بشکه میعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد و تولید سالانه ١.٠٥ میلیون تن گاز مایع "LPG"(پروپان و بوتان) و یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک واحدهای پتروشیمی افتتاح شد؛ رويدادي كه علاوه بر ميلياردها دلار ارزآوري براي كشور، با توجه به کمبود خوراک گاز اتان در مجتمعهای پتروشیمی، نويدبخش تحولی سازنده در بحث خوراک پتروشیمیها بود.
بر اساس آخرين گزارشها، با آغاز مراحل آزمایش و راه اندازی نخستین ردیف پالایشی فازهای ٢٠ و ٢١ و روشن شدن مشعل این پروژه، گام نخست برای بهره برداری از پالایشگاه این فازها با گاز ترش فازهای ٦ تا ٨ برداشته و همچنين برداشت ٥٠٠ میلیون فوت مکعبی گازترش فاز ١٩ آغاز شده است.
از سوي ديگر، پسابرجام نيز براي پارس جنوبي خبرهاي خوشي به همراه داشت چراكه از يك سو با آزادسازی و ورود کمپرسورهای توقیف شده واحد تولید اتان فازهای ١٥ و١٦ پارس جنوبی به این فاز، شرايط برای افزایش تولید خوراک مجتمعهای پتروشیمی به میزان یک میلیون تن در سال فراهم شد و از سوي ديگر، با آزادسازی نخستین محموله توقیف شده شرکت زیمنس، محموله کمپرسورها و توربینهای مورد نیاز پالایشگاههای فازهای ١٧، ١٨ و ١٢ پارس جنوبی وارد ایران شد.
اين نكته نيز قابل ذكر است كه ميزان كالاهاي صادراتي از پارس جنوبي در 11 ماه سال 94 (اول فروردين تا پايان بهمن ماه) در مقايسه با مدت مشابه پارسال، حدود 14 درصد از نظر وزني افزايش يافته است به طوريكه در اين مدت، در مجموع بیش از ٢٢ میلیون و ٧٥٣ هزار و ٨٢٦ تن کالا از پارس جنوبی به ارزش ١١ میلیارد و ٥٦١ میلیون و ٥٠٠ هزار و ٨٩٥ دلار به ٢٩ کشور جهان صادر شد که در میان آنها نام هفت کشور از قاره اروپا و آمریکا به چشم می خورد.
توسعه فازهاي اولويت دار پارس جنوبي، موضوعي است كه از همان ابتداي كار دولت يازدهم بارها از سوي بيژن زنگنه وزير نفت ایران و ديگر مديران ارشد اين وزارتخانه مورد تاكيد قرار گرفت و به دنبال همين تاكيدات بود كه فاز 12 پارس جنوبي در سال 93 و فازهاي 15 و 16 در سال 94 به بهره برداري رسيدند و برآوردها حاكي از اين است كه تا پايان دولت يازدهم، كار توسعه تمام فازهاي باقيمانده پارس جنوبي به پايان برسد.
توسعه ميدانهاي مشترك غرب كارون به عنوان يكي ديگر از اولويتهاي وزارت نفت، در سال 94 با جديت در دستور كار قرار گرفت به طوريكه اسفندماه سال گذشته، فاز اول طرح توسعه ميدان مشترك آزادگان شمالي با هدف توليد روزانه 75 هزار بشكه نفت، آماده افتتاح و توليد آزمايشي روزانه 85 هزار بشكه نفت خام در ميدان مشترك يادآوران نيز آغاز شد.
با بهره برداري رسمي از اين دو طرح در اوايل سال جاري، توليد نفت از ميدانهاي يادآوران و آزادگان شمالي در مجموع به 160 هزار بشكه مي رسد. اين در حالي است كه توسعه ديگر ميدانهاي غرب كارون از جمله آزادگان جنوبي و ياران نيز با بهره گيري از تمام ظرفيتها در حال انجام است.
** بومي سازي 10 گروه كالاي صنعت نفت
ارتقاء توان داخلي و تلاش براي ساختن صنعتي متكي به توانمندي ها و قابليت هاي موجود در داخل كشور كه در تمام دولت ها، همواره مدنظر متوليان صنايع كشور قرار داشته است، در سال 94 با عزم و اراده جدي تري در صنعت نفت ايران دنبال شد به طوري كه در مسير اجراي طرح بومي سازي 10 گروه كالاي مورد نياز صنعت نفت، حدود 60 قرارداد با سازندگان داخلي به امضا رسيد.
همچنين وزارت نفت، طرحي را با هدف ارزيابي بلوغ فناورانه سازندگان داخلي كليد زد كه بر مبناي آن، سازندگاني كه موفق به كسب گواهي كيفيت از انجمن نفت ايران شوند و اين گواهي به تاييد سازمان ملي استاندارد ايران برسد، در فهرست سازندگان برتر و داراي اولويت طرف قرارداد با وزارت نفت قرار مي گيرند.
گذشته از اين طرح جامع، شركتهاي تابعه شركت ملي نفت ايران هر يك به نوبه خود تلاش كردند تا در بومي سازي ساخت قطعات و تجهيزات مورد نياز صنعت نفت و يا خدمات مورد نياز اين صنعت، نقشي ايفا كنند. در سال گذشته، شركت ملي مناطق نفتخيز جنوب با همكاري يك شركت سازنده داخلي، موفق به ساخت توربین گازی با نام تجاری تیدا T-۴۵۰۵ شد.
پژوهشگاه صنعت نفت برای نخستین بار در کشور با ارائه فناوری نوینی، هرزروی سیال حفاری در یک چاه اکتشافی را که تا ٢٠٠ بشکه در ساعت نیز روی می داد، به صفر رساند.
مجموعه چند راهه کنترل جریان سرچاهی از سوی متخصصان خدمات فنی چاههای شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی طراحی و ساخته و روابط محاسبه ضریب سیمان شدگی به همت کارشناسان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بومی سازی شد.
برای نخستین بار در شرکت نفت فلات قاره ایران، یک دستگاه شیر ایمنی طراحی و ساخته شده بوسیله یک سازنده داخلی، با موفقیت در منطقه عملیاتی سیری آزمایش شد و با توليد پنتان در پالايشگاه NGL سيري، ايران به جمع معدود توليدكنندگان اين محصول راهبردي گازي در جهان پيوست.
همچنين در آخرين روزهاي اسفند ماه سال 94، با تلاش متخصصان شرکت نفت خزر و پیمانکاران داخلی، شناور کاسپین ٣ که به دلیل تحریم و تکمیل نشدن کامل شناور توسط شرکت سازنده قادر به انجام عملیات تخصصی دریایی نبود، بدون حضور سازندگان خارجی صاحب نام و از سوی متخصصان شرکت نفت خزر و پیمانکاران داخلی در بخشهای سیستمهای برقی، کنترلی و مکانیکی، راه اندازی و با دریافت همه گواهینامه های مربوط توسط موسسه رده بندی ایرانیان و سازمان بنادر، به ناوگان دریایی شرکت نفت خزر ملحق شد.
** تقويت ارتباط با دانشگاهها براي شكل گيري صنعت نفتي دانش بنيان
پس از آن كه شركت ملي نفت ايران در اواخر سال 93، قراردادهاي همكاري مشتركي را با هدف توسعه فناورانه مخازن نفت و گاز با دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي منعقد كرد و تحكيم پيوند صنعت و دانشگاه را به طور رسمي كليد زد، در ادامه همين مسير، درست حدود يك سال بعد و در 13 دي ماه سال 94، 12 موافقتنامه همكاري نيز در بخش پايين دست صنعت نفت بين سه شرکت اصلی تابعه وزارت نفت (شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران) با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی منتخب امضا شد.
بر این اساس، چهار طرح مطالعاتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی به مدت پنج سال با مبلغ تقریبی ١١٠ میلیارد تومان شامل متانول، الفین، پروپیلین و کاتالیست های پلی الفین به ترتیب به دانشگاههای شیراز، تربیت مدرس، پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران و صنعتی امیرکبیر سپرده شد.
همچنین مطالعه پنج طرح شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای مدت پنج سال به مبلغ تقریبی ٢٣٨ میلیارد تومان شامل طرح ارتقای نفت سنگین و باقیمانده‌های سنگین، ایزومریزاسیون نفتای سنگین، تبدیل کاتالیستی نفتا (CCR)، گوگردزدایی از نفتا و میان تقطیر (HDS) و هیدروکراکینگ به ترتیب به دانشگاههای تهران، شیراز، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف و صنعتی اصفهان واگذار شد.
همچنین سه طرح شرکت ملی گاز ایران نيز برای مدت پنج سال به مبلغ تقریبی ٩١ میلیارد تومان شامل طرحهای گاز طبیعی مایع، ال ان جی، تصفیه و شیرین سازی و توربین های گازی و اندازه‌گیری هوشمند در این مراسم به دانشگاه های تهران، پژوهشگاه صنعت نفت و دانشگاه علم و صنعت و شرکت OTC سپرده شد.
