پروین فرشچی روز دوشنبه در نشست خبری افزود:منشا این افزایش شوری، آب شیرین کن ها و فعالیت های انسانی است که باید کنترل شوند.
وی اظهار کرد:همچنین دمای آب خلیج فارس در 17 سال گذشته 2 درجه افزایش داشته است.
وی با اشاره به آلودگی خلیج فارس گفت: این که گفته می شود خلیج فارس 47 برابر دریاهای دیگر آلودگی دارد حرفی غیر علمی است چون آلودگی های خلیج فارس کانونی است. به عنوان مثال ماهشهر آلودگی بالایی دارد اما بخش دیگری از دریا سالم است بنابراین نمی توان آن را به کل خلیج فارس تعمیم داد، یا در برخی مناطق آلودگی فلزات سنگین بسیار بالا است.
فرشچی ادامه داد: به علت فعالیت های انسانی و برخی آلودگی ها، بسیاری از آبسنگ های مرجانی را از دست داده ایم که این مساله باعث شده گونه ای مانند طوطیا ماهی افزایش یابد که به مرجان ها آسیب وارد کند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: پنج هزار و 800 کیلومتر ساحل به اضافه 3 محدوده دریایی بزرگ شامل خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و 18 ارگان مرتبط به دریا در کشور وجود دارد که معاونت دریایی سازمان محیط زیست با این حجم کار ومحدودیت زیرساخت ها و نیروی انسانی پاسخگوی مسائل دریایی کشوری مانند ایران نیست.
وی تاکید کرد: در بسیاری از کشورها زمانی که یک محدوده دریایی هم دارند ساز و کار گسترده ای حتی در سطح وزارتخانه تاسیس کرده اند.
وی در ادامه به توسعه دریا محور در کشور اشاره کرد و گفت: مساله توسعه دریا محور چند سال است که در کشور مطرح شده و رهبر معظم انقلاب نیز بر این موضوع در راستای مقابله با دریاخواری تاکید دارند بنابراین این توسعه باید مدنظر قرار گیرد.
فرشچی گفت: در برنامه ششم توسعه دیده شده که 70 درصد از توسعه کشور با وجود ایجاد 30 تا 32 صنعت جدید در سواحل و استان های ساحلی صورت گیرد.
فرشچی تاکید کرد با توجه به این توسعه باید زیرساخت های گسترده ای در کشور ایجاد شود تا جوابگوی نیاز این صنایع باشیم.
وی گفت: 90 درصد تجارت دنیا از طریق حمل و نقل دریایی انجام که 70 درصد ارزش تجاری را شامل می شود این در حالی است که سهم تولید دریایی از کل تولید در کشور 1 درصد است.
وی گفت: 30 درصد از مرزهای کشور دریایی است که 93 درصد واردات و صادرات از همین مرزها انجام می شود که با توجه به اهمیت بخش دریایی و تقویت آن یکی از فعالیت های معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست معرفی تشکل های دریایی است که می تواند در توسعه دریا محور بسیار موثر و تاثیر گذار باشد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: قرار گرفتن خلیج فارس در کانون ذخیرگاه اصلی انرژی جهان و منطقه ژئوپلتیک خاورمیانه آن را به منطقه ای حساس و قابل توجه تبدیل کرده است از این رو حفاظت از این عرصه دریایی ارزشمند نیازمند همکاری تمام نهادها و ارگان های مرتبط با دریا است.
فرشچی گفت: از 88 جزیره در خلیج فارس حدود 55 جزیره یعنی 62.5 درصد متعلق به ایران است که مدیریت این جزایر از اهمیت زیادی برخوردار است که متاسفانه چندی پیش منطقه آزاد پیشنهاد داد که این جزایر تحت مدیریت آن ها قرار گیرد که اگر مورد موافقت قرار گیرد مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص این جزایر مشکل خواهد شد که این مسئله موجب نگرانی سازمان محیط زیست شده است.
وی گفت: خلیج فارس و دریای عمان، دریایی نیمه بسته اند از این رو حفاظت از آنها از اهمیت زیادی برخوردار هستند زیرا اگر دریایی باز بودند امکان خودپالایی وجود داشت بنابراین به علت بسته بودن میران شوری و دما در آن افزایش یافته است.
فرشچی افزود: به دلیل حساسیت های منطقه در سال 2008 سازمان بین المللی دریایی، خلیج فارس و دریای عمان را منطقه ویژه معرفی کرد که بر این اساس باید ملاحظات زیست محیطی با دقت بیشتری در این مناطق رعایت شود.
وی ادامه داد: خلیج فارس و دریای عمان به علت موقعیت خاصی که دارند زیستگاه ها و تنوع زیستی زیادی را در خود جای داده اند در حالی که در هیچ کشوری چنین تنوعی در یکجا جمع نشده است.
*** درمان سرطان و ایدز با آبسنگ های مرجانی
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بیش از 50 گونه آبسنگ های مرجانی در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که بررسی ها نشان می دهد برخی از آنها دارای ارزش دارویی به ویژه در درمان سرطان و ایدز هستند.
وی افزود: چند سال گذشته کشور کانادا درخواست کرد تا در این زمینه بر روی آبسنگ های مرجانی کار تحقیقاتی انجام دهد اما اکنون سازوکار این موضوع در کشور فراهم نیست زیرا نیاز به اعتبار دارد.
به گفته وی ، همچنین 7 گونه لاک پشت دریایی در دنیا وجود دارد که 5 گونه آن در خلیج فارس و دریای عمان زیست می کند، 17 گونه علف دریایی، 13 گونه نهنگ، 450 گونه ماهی، 5 تا 7 گونه دلفین و 100 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی در این دو پهنه آبی وجود دارد.
فرشچی اظهار کرد: سالانه با حدود 2 تا 3 لاشه نهنگ یا دلفین در سواحل مواجه می شویم که باید جدی گرفته شود، همچنین شکوفایی جلبکی 9 برابر و مرگ و میر ماهیان 5 برابر افزایش یافته است ، در واقع دریافت گزارش شکوفایی جلبکی ماهانه شده است در حالی که تا چند سال گذشته شاید سالانه شاهد بروز این پدیده بودیم که علت آن غنی شدن آب به دلیل ورود فاضلاب و پساب است.
*** ورود 1/2 میلیون بشکه نفت به خلیج فارس و دریای عمان
فرشچی گفت: بر اساس تخمین راپمی سالانه حدود 1/2 میلیون شبکه نفت به علت نشت های طبیعی، حمل و نقل، تصادفات و قاچاق وارد در خلیج فارس و دریای عمان می شود که تهدیدی برای این پهنه است.
*** ریزگردها
وی ادامه داد: بروز پدیده ریزگرد یکی دیگر از مشکلات بخش دریایی کشور به ویژه در خلیج فارس و دریای عمان است، ریزگردها همیشه بوده اما در چند سال اخیر بسیار افزایش یافته است که با نشستن بر روی آبهای دریایی کشور موجب کدر شدن آب و در نتیجه سفید شدگی مرجان ها می شود.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: همچنین موجب میشود تا اکسیژن کمتری به لایه های زیرین آب برسد در نتیجه موجب تلف شدن ماهیان و مهاجرت آنها از منطقه می شود.
*** علل مهم چالش های محیط زیستی خلیج فارس و دریای عمان
فرشچی گفت: صید بی رویه، عدم نظارت بر فعالیت های صیادی، ترال کشی، عدم نظارت اصولی بر سکوهای صیادی، مدیریت نادرست پساب های مزارع پرورش ماهی، ورود گونه های غیر بومی با آب توازن کشتی ها، تخریب سواحل و جزایر و نابودی زیستگاه های ساحلی برخی از علل چالش های محیط زیستی این منطقه است.
*** مجوزی برای پرورش ماهی در قفس صادر نشده است
وی افزود: در حال حاضر تقاضای پرورش ماهی در قفس بسیار زیاد شده است در حالی که بدون مدیریت صحیح اجرای این کار ممکن نیست زیرا اگر درست مدیریت نشود به محیط زیست دریایی آسیب وارد می کند به عنوان مثال نوع قفس و غذادهی ماهیان بسیار مهم است زیرا اگر غذا در قفس باقی بماند موجب غنی شدن آن و بروز بیشتر پدیده شکوفایی جلبکی می شود.
فرشچی ادامه داد: سازمان شیلات اعلام کرده است در برنامه ششم توسعه سالانه 200 میلیون تن ماهی در قفس را پرورش خواهد داد که این میزان حجم قطعا به نظارت دقیق و مداوم نیاز دارد، البته جانمایی قفس ها بسیار مهم است و تاکنون سازمان محیط زیست مجوزی برای این کار صادر نکرده است.
وی افزود: البته در دریای عمان و خزر به صورت پایلوت پرورش در قفس انجام میشود که قرار است سازمان شیلات نتیجه آنرا به سازمان محیط زیست اعلام کند.
*** عدم مدیریت پسماندهای پلاستیکی
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مساله پسماندهای دریایی به ویژه پلاستیک ها یکی از مشکلات جدی برای محدوده های آبی کشور است زیرا آبزیان پلاستیک ها را به عنوان غذا می خورند که مشکلاتی را برای آنها به همراه می آورد که باید مدیریت شود.
*** عدم تعیین حدود مرز ساحلی
فرشچی افزود: عدم تعیین حدود مرزهای ساحلی و عدم آزاد سازی 60 متر حریم دریا در شهرهای ساحلی، استحصال ساحل و استقرار مناطق تجاری حتی در جزایر نواحی ساحلی بدون مطالعات جامع از دیگر مشکلات این بخش است.
وی گفت: پیش بینی می شود تا سال 2030 حدود 4 درجه دمای کشور افزایش یابد که می تواند بر روی نوسانات آب دریاها تاثیر بگذارد از این رو تغییرات آب و هوایی یکی دیگر از مشکلات بخش دریایی کشور است.
*** دلسردی برای تهیه شناسامه جزایر کشور
وی گفت: قرار بود برای 55 جزیره ایرانی خلیج فارس شناسامه تهیه کنیم اما اگر با پیشنهاد منطقه آزاد مبنی بر مدیریت آنها بر جزایر موافقت شود دیگر انگیزه ای برای این کار باقی نمی ماند زیرا عملا جزایر از نظارت سازمان محیط زیست بیرون می روند.
*** خشک شدن خلیج گرگان به علت نوسانات آب خزر
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: سالانه شاهد نوسان آب در خزر بین 19تا 25 سانتیمتر هستیم که این کاهش تراز آب می تواند صدمات زیادی برای اکوسیستم به همراه داشته باشد که یک نمونه آن خشک شدن خلیج گرگان است.
وی گفت: نوسانات آب خزر همیشه بوده اما بین 3 تا 5 سانتمیتر، اما اکنون شاهد کاهش 19 تا 25 سانتیمتری هستیم.
*** پهنه بندی سواحل الزامی است
فرشچی اظهار کرد: در سواحل توسعه به شدت در حال شکل گیری است از این رو برای مدیریت آن نیازمند پهنه بندی فضایی هستیم تا بر اساس آن گنجایش سواحل و جانمایی صنایع مشخص شود که با توجه به اهمیت منطقه مکران این پهنه بندی برای ان منطقه تهیه شده است.
وی تاکید کرد: این پهنه بندی باید برای تمام سواحل انجام شود ، مثلا اگر برای سواحل خرمشهر، ماهشهر و با عسلویه این پهنه بندی وجود داشت شاید با مشکلاتی که اکنون با آن مواجه هستیم، درگیر نبودیم.
*** افزایش بنادر کشور در هاله ای از ابهام
فرشچی گفت: ایران در صنعت کشتی سازی جایگاهی در دنیا ندارد اما با این وجود 16 بندر در کشور وجود دارد که قرار است 26 بندر دیگر به آن اضافه شود، آیا کشور به این همه بندر نیاز دارد و یا آیا این بنادر مطالعات زیست محیطی دارند؟
