محمد سعیدی کیا نیازی به معرفی ندارد. این مدیر قدیمی سال ها است در عرصه مدیریت کلان کشور حضور دارد . مسوولیت هایی مانند وزارت ، ریاست بنیاد مسکن و ریاست هیات مدیره ، مدیر عاملی شرکت های بزرگ ، عضویت در هیات امنای بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و ..... تنها بخشی از مسوولیت هایی است که او تا کنون بر عهده داشته است .در میان اهل رسانه شاید این نقل قول مشهور باشد که مهندس زیاد اهل رسانه و گزارش عملکردش نیست ولی واقعیت چیز دیگری است موضوع این است که محمد سعیدی کیا آنقدر مشغول به کار است که فرصت چندانی برای مصاحبه و گفت و گو پیدا نمی کند ولی تجربه هر خبرنگار که با او گفت و گو میکند حاکی از آن است که او مدیری نیست که از رسانه ها حذر کند ....
در هر حال پس از هماهنگی ها لازم طی دو جلسه طولانی چند ساعته با او گفت و گو کردیم و در همه موارد مرتبط کاری با او صحبت شد . بخش خلاصه این گفت و گو را در ادامه ملاحظه می فرمایید و بخش مشروح این گفت و گو را در ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران از نظر خواهید گذراند.
**ضمن تشکراز اینکه وقت خودتان را در اختیار ما قرار دهید. بگذارید اینطور آغاز کنیم. شما آدم شناخته‌شده‌ای هستید و مسؤولیت‌های زیادی داشته‌اید. چطور شد که به بنیاد مستضعفان آمدید؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم. من ابتدا از شما برای این گفتگو تشکر می‌کنم و امیدوارم حاصل این مصاحبه ارایه تصویری واقعی و بدون اغراق باشد از تلاش من و همکارانم در بنیاد مستضعفان باشد ، به عنوان یک اصل معتقدم نباید 100درصد کارها و برنامه هایی را که انجام داده ایم بازگو کنیم و بگذاریم که کمی از آن باقی مانده باشد به جای اینکه عملکرد خود را کامل بیان کرده یا خدای نکرده اغراق کنیم چرا که باید در پیشگاه خداوند بتوانیم در قبال مسوولیت خود جوابگو باشیم .
واقعیت این است که این من نبودم که تصمیم گرفتم که به بنیاد بیایم. این لطف خدا و توجه مقام معظم رهبری بود که نعمت خدمت را نصیب من کرد . حقیقتاً بنیاد جای فوق‌العاده‌ای برای خدمت کردن است و انشاءالله که من بتوانم شکر این نعمت را به جا بیاورم و معتقدم شکر آن خدمت کردن هر چه بیشتر به بندگان خداست. البته من پیش از این از سال 1372 به عنوان قائم مقام جناب آقای رفیق‌دوست ریاست وقت بنیاد در بخش اقتصادی بنیاد فعالیت می کردم و از سال 1374 که بنیاد به صورت هیأت امنایی اداره شد همواره مورد محبت واعتماد مقام معظم رهبری قرار گرفته و در بنیاد خدمت کرده‌ام ، در سال 93 هم که جناب آقای فروزنده پس از 15 سال خدمت‌شان در بنیاد تمام شد، مقام معظم رهبری دستور فرمودند که بنده کارم را در بنیاد آغاز کنم.
** آقای مهندس بعد از ابلاغ حکم مسوولیت در بنیاد اولین تصمیمی که گرفتید چه بود؟
اول باید اشاره کنم که در مسوولیت هایی که تا کنون پذیرفتم هیچ وقت به تنهایی تصمیم نگرفته ام و بنابراین همیشه با جمع تصمیم می‌گیرم. من با مشورت کار می‌کنم. امسال سال آخر برنامه چهارم بنیاد مستضعفان است. تا به حال 4 برنامه سه ساله با موفقیت به اتمام رسیده است و اینک ما داریم برنامه پنجم را طراحی و ارایه می کنیم .
در برنامه چهارم که به تصویب هیأت امنا رسیده ، ستادی پیش‌بینی شده به نام «ستاد برنامه» که پروژه‌های بنیاد در آنجا تصویب می‌شود. این ستاد حدود سی نفر عضو دارد و هر هفته جلسه برگزار می کند . به نظرم در جلسه دوم بود که گفتم آقای فروزنده در سه دوره کار کرده‌اند و در هر دوره تصمیمات و کار جدیدی را شروع کردند و اگر قرار بود در دوره چهارم هم حضور داشته باشند حتماً کارها و پیشنهادات جدیدی را ارائه می‌دادند.
آنجا در ستاد به اعضا اعلام کردم حالا که شماها چندین سال با این رویکرد در بنیاد کار کرده‌اید بنیاد را می‌شناسید پس بهتر است شما مرا راهنمایی کنید که چگونه می‌توان بنیاد را بهتر اداره کرد؟ بگویید چه مشکلاتی وجود دارد. این مطلقاً بدان معنا نیست که گذشته را زیر سؤال ببریم. درخواست کردیم راهنمایی کنند و پیشنهاد بدهند که چه کار باید کرد که طبق منویات مقام معظم رهبری بتوان کارها را راحت‌تر و سریع‌تر انجام داد. آن روز اعضا صحبت کردند. بعضی نظراتی داشتند که راجع به همان جلسه بود که تصمیم‌گیری‌هایی به عمل آمد. یکی از نکات مورد نظر اعضا این بود که ساختار بنیاد سنگین است یعنی بنیادی که 22 هولدینگ دارد و14 شرکت وموسسه مستقل همچنین بنیاد علوی به اضافه ستاد اصلی بنیاد دارد . همگی نظرات‌شان را گفتند. در همان جلسه تصمیم گرفتیم که کمیته‌ای مستقل با عنوان ساماندهی برای چابک سازی بنیاد تشکیل شود و موافقت با برنامه پیشنهادی مدیران بنیاد در رابطه چابک سازی بنیاد مستضعفان با هدف افزایش بهره وری و کاهش دیوان سالاری اولین تصمیم مدیریتی اینجانب بود.
** در حکم مقام معظم رهبری بر ماموریت بنیاد مستضعفان برای توسعه مناطق محروم و محرومیت زدایی تاکید شده است . بفرمایید که در این راستا چه اقداماتی داشتید؟
در ابتدا باید اشاره کنم در همین راستا بودجه بنیاد علوی به عنوان متولی ارایه خدمات محرومیت زدایی در بنیاد نسبت به سال قبل آن افزایش یافت در مورد خدمات بنیاد علوی باید اشاره کنم که از گذشته چند فعالیت مهم را انجام می‌داد از جمله :
- توزیع سالانه 250 هزار دست لباس با همکاری با وزارت آموزش و پرورش در نقاط محروم بین دانش‌آموزان
- توزیع سبد کالا برای سلامت مادران باردار حدوداً 16 هزار نفر در نقاط محروم با همکاری وزارت بهداشت و درمان .
- تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان نقاط محروم با لوازم کمک‌آموزشی و برگزاری آزمون به گونه ای که برای شرکت در کنکور آماده شوند که جامعه هدف آنها حدود 50 هزارنفر هستند
- پرداخت وام به دانشجویان محروم و مستعد
- کمک موردی بر اساس تکالیف سفرهای مقام معظم رهبری به صورت محدود
- برگزاری ادرو های ورزشی و آموزشی در لواسان
همزمان با افزایش بودجه فعالیت های بنیاد علوی ضمن بازبینی فرآیند ها افزایش و در مواردی توسعه یافت به صورتی که در حال حاضر به صورت 7برنامه کلی عریف شده اند از قبیل : خدمات حمایتی، فرهنگی آموزشی، عمران و آبادانی نقاط محروم، خدمات اجتماعی مثل همان طرح سلامت و همچنین کارهای فرهنگی و اجتماعی و... در طرح سلامت مادران که تا به حال 16 هزار نفر تحت پوشش بودند امسال به حدود 40 هزار نفر رسیده و انشاءالله تا آخر برنامه پنجم به 100 هزار نفر خواهد رسید .
** همه این خدمات برای مناطق محروم است؟
بله. تأمین و توزیع آن در این مناطق هم بسیار مهم است در گذشته کار تامین و توزیع را کاملا متمرکز انجام میدادیم اما اینک با دستگاه‌ها وارد مذاکره شده‌ایم و از توان کارشناسی و نیروی انسانی آنها برای توزیع کمک گرفتیم . البته ما علاقمندیم در این حوزه فقط وظیفه نظارت و سیاستگذاری را انجام دهیم . نکته بعد اینکه نزدیک 11 هزار خانوار 2 معلول تا 7 معلول وجود دارد. من خودم با خانوارهایی تا حد 7 معلول هم ملاقات کرده‌ام بعضی از این خانواده ها خانه و سرپناه ندارند وبرای نگهداری از معلولان خود داشتن خانه برایشان بسیار ضروری و مهم است. خوشبختانه در اجرای یک طرح حمایتی مشترک با همکاری بنیاد مسکن، سازمان بهزیستی ، وزارت راه و شهرسازی و خیرین تامین مسکن این گروه از اقشار جامعه برنامه ریزی شده که الحمدالله مطابق برنامه کار به خوبی پیش می‌رود و امیدوارم امسال که سال اول است 500 خانوار را صاحب مسکن کنیم و طی سه سال آینده هم هر سال 3 تا 4 هزار خانوار را در این زمینه مورد حمایت قرار دهیم.
یکی دیگر از کارهای گذشته بنیاد علوی ، برگزاری اردوی دانش‌آموزی در اردوگاه امام (ره) در لواسان است. در این اردوگاه هر سال 15 هزار دانش‌آموز از مناطق محروم سراسر کشور شرکت می‌کنند و در کلاس‌های متنوع و متفاوتی که برای آنها تدارک دیده شده حضور پیدا می کنند. در این اردوگاه که یک هفته مخصوص دختران است و یک هفته هم مخصوص پسران، کلاس‌های زیادی در رشته‌های هنری و فرهنگی و ورزشی وجود دارد. این دانش‌آموزان در بدو ورود کاملاً تحت آزمایشات پزشکی قرار می‌گیرند و بسیاری از بیماری‌هایی که احیاناً خودشان نمی‌دانند به آن دچارند را شناسایی و مورد درمان قرار می‌دهیم. شرکت در این اردوها خیلی در روحیه آنها تأثیر مثبت دارد و امسال قرار است دانشگاه صنعتی شریف در راستای رشد کسب و کار برای این دانش‌آموزان اقدامات علمی انجام دهد. بسیاری از دانش‌آموختگان نخبه هم عموماً به راحتی وارد کسب و کار نمی‌شوند. این مدرسه کسب و کار دانشگاه صنعتی شریف حرکت بسیار خوبی است. این کار باعث توسعه مهارت‌های ارتباطی این افراد می‌شود.
همچنین دیگر اقدامی که انجام داده‌ایم در زمینه وام دانشجویی است که آن را به صورت ترمی درآورده‌ایم. چون ما معتقدیم یک بار وام دادن اثربخشی قابل انتظاری برای دانشجویان ندارد. برای همین به صورت ترمی وام در اختیارشان قرار می‌دهیم و با کمک خود دانشگاه‌ها شکل کار تغییر کرد و حالا هر دو ترم یک بار این وام پرداخت می‌شود. بعد هم قرار شد هر وقت درس این دانشجویان تمام شد و به کار مشغول شدند قسط‌های این وام را پرداخت کنند.
در زمینه آبادانی مناطق محروم بر اساس فرموده مقام معظم رهبری در حال بررسی‌مناطق و چگونگی آغاز کار بودیم که یک روز استاندار کرمان نزد بنده آمد. من چیزی راجع به این مأموریتی که از سوی مقام معظم رهبری به من محول شده بود، حرفی نزده بودم. ایشان نمی‌دانست که ما چنین کاری باید بکنیم. ایشان به من گفت: شما که دنبال اجرای اقتصاد مقاومتی هستید بیایید و یک شهرستان ما را آباد بکنید. در جنوب کرمان یک منطقه محروم وجود دارد به نام «قلعه گنج» که بین بلوچستان، هرمزگان و خود استان کرمان محصور است . این جا منطقه‌ای گرم است به طوری که تابستان گاهی در سایه، درجه حرارت به 51 درجه می رسد. این منطقه 10 هزار کیلومتر مربع وسعت و بین 80 تا 100 هزار نفر جمعیت دارد و دارای 200 روستا است. قرار گذاشتیم که برای دیدن منطقه به آنجا برویم. باز هم من صحبتی از مأموریت خودمان نکردم. چرا که اگر در همان آغاز ما به سراغ استانداری می‌رفتیم آنها طبعاً همیشه مدعی ما می‌شدند ولی اگر آنها می‌آمدند کار به صورت بسیار خوبی آغاز وبه پایان رسید.
در همان‌جا من به آقای استاندار که بسیار هم فرد صادق و خوبی است و تا به حال با ما همکاری‌های فوق‌العاده‌ای داشته گفتم که ما برای چنین حرکت‌هایی مأموریت داریم. در بدو امر با امضای یادداشت تفاهمنامه‌ای کار را آغاز کردیم. من به ایشان گفتم که بنیاد و استانداری به تنهایی برای این اجرای این مسوولیت کافی نیستند.
ایشان گفت اصلاً همه امکانات در اختیار شما. ایشان حتی برای تغییر و تعویض مسؤولان منطقه به ما اختیار تام داد. هر چند که هرگز ما چنین کاری نکردیم. من گفتم باید تفاهمنامه ما را چند وزیر هم امضا کنند که وزیر کشور و وزیر جهاد کشاورزی و وزیر نیرو و وزیر صنعت، معدن و تجارت با تلاش آقای استاندار این تفاهمنامه را امضا کردند.
آباد کردن را از همین منطقه و شهرستان قلعه گنج آغاز کردیم. من نامه‌ای به وزرا نوشتم که نمایندگانشان را معرفی کنند. ما قبلاً تجربیاتی داشتیم، ولی خواستیم مشاوری وجود داشته باشد که طرح جامعی برای آباد کردن منطقه داشته باشد. قصد داشتیم از تجربیات کشورهای خارجی هم استفاده کنیم و به همین دلیل مشاوری ایرانی/خارجی گرفتیم. مشاوری ایرانی را گرفتیم که شرح خدماتی برای مشاوران خارجی بنویسد که بعد وقتی آگهی شد وضعیت کار روشن باشد. این مدل جالبی برای کشور است. چون برای اولین بار مسوولیت ارایه طرح جامع بر عهده مشاور ایرانی است که موظف است با یک مشاور خارجی قرارداد داشته باشد و این مشاور ایرانی است که در واقع در مصدر کار قرار دارد.
** آقای سعیدی‌کیا این بحث از سوی ضد انقلاب مطرح می‌شود که نهادهای زیرمجموعه رهبری هیچ‌گونه نظارتی بر کارشان نیست. خوانندگان ما می خواهند بدانند اصولا مکانیزم نظارت بر شما چگونه است ؟
اولاً در نهاد رهبری معاونتی به نام معاونت نظارت و حسابرسی وجود داردکه ماهی یک بار با بنده جلسه دارند. آنها همواره در جلسه مجمع ما هم شرکت می‌کنند و تمام فعالیت های بنیاد مستضعفان را مورد بازرسی و کنترل دارند از طرفی تمام شرکت‌های بنیاد توسط دو نهاد رسمی سازمان حسابرسی کشور و شرکت مفید راهبر حسابرسی میشوند.تمام شرکت های بنیاد چون تابع قانون تجارت هستند صورت های مالی آنها سالیانه حسابرسی و بررسی و تصویب می شوندو مبنای صورت های مالی تلفیقی طبق استاندارد های حسابداری برای دو سال مالی تنظیم و جهت اظهار نظر در اختیار حسابرس و بازرس قانونی که سازمان حسابرسی کل کشوراست قرار می گیرد.
خوشبختانه در حسابرسی سال مالی 93 ما نه بند حسابرسی در گزارشات داشته‌ایم و نه بند بازرسی. یعنی در آخر این نظارت‌ها هیچ موردی که از نظر قانونی و نظارتی مورد توجه باشد مشاهده نشده است واز بابت نظم و انظباط مالی و شفافیت در حسابها یکی از بهترین بنگاه های اقتصادی است و هر سال گزارش حسابرسی همراه با صورت های مالی بنیاد به دو زبان فارسی و لاتین تنظیم و پس از حسابرسی در سایت بنیاد نیز قرار می گیرد.
باید تاکید کنم که بنیاد همواره مالیات پرداخت میکند و هم اکنون تا آخر سال 92 همه مالیات های مربوط به بنیاد را پرداخت کرده‌ایم. اظهار نامه مالیات سال 93 را هم به سازمان امور مالیاتی داده‌ایم که تا پس از بررسی پرداخت شود ما در 9 سال گذشته بیش از سه هزار میلیارد تومان مالیات داده‌ایم. اینها چندان در جامعه دیده نمی‌شود. اینکه گفته می‌شود که نهادهایی مانند بنیاد مالیات می‌دهند اما دولت این مالیات‌ها را دوباره به نهادها بازمی‌گرداند تا خرج خود کنند، به هیچ وجه صحت ندارد. 11 سال پیش که بخش جانبازان هم در بنیاد بود به نوعی این کار صورت می گرفت اما از10 سال گذشته به این سو هرگز این اتفاق نیفتاده است . عملکرد بنیاد کاملاً شفاف است. همه این گزارش‌ها روی سایت های بنیاد هم قابل رصد و مشاهده است.
** خودتان بیشتر کدام قسمت را در بنیاد دوست دارید؟
برای من همه آنها جذاب است. من در دوران عمر کاری‌ام در چندین وزارتخانه و دستگاه‌های مختلف کار کرده‌ام و همه را هم دوست داشته‌ام. به نظر من هر جا بشود کار کرد همان‌جا خوب است. می‌دانید چرا این را می‌گویم؟ به خاطر اینکه من از همه هولدینگ‌ها بازدید کرده‌ام و همه آنها مورد علاقه من هستند. اما بخش محرومیت‌زدایی ویژگی‌های دیگری دارد. برای اینکه خدمت مستقیم‌تری به مردم مستضعف است. باور کنید در جلسات ملاقات مردمی من که هر هفته با متوسط 60 نفر مراجعه کننده انجام می شود در آخرجلسه سرحال‌تر از اولش هستم. برای اینکه احساس می کنم خداوند این نعمت را به ما داده است که خدمتی بکنیم وبا کمک همکارانم باری را از دوش کسی برداریم .
** یکی از انتقاداتی که به بنیاد می‌شود این است که از ظرفیت‌های فرهنگی‌اش استفاده نمی‌کند.
در دوره جدید معاونت امور فرهنگی و اجتماعی در بنیاد ایجاد شد و در بنیاد واحد های فر هنگی مانند موزه‌ها ، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصرایران و شرکت سینمایی نور تابان را داریم که توان بسیارارزشمندی درارایه خدمات دارند و ما تلاش داریم که در معرض دید و البته اطلاع مردم قرار بدهیم.در حال حاضر در نظر داریم که زمینه را برای اساتید جهت تحقیق گسترده‌تر کنیم . در ساختمان جدیدی که برای مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر و موزه ها می‌سازیم به گونه ای هدفگذاری کردیم که فضا برای استفاده بیش از پیش مردم و دانشجویان و اساتید و محققان مهیاتر شود. همچنین ما موزه‌های فوق‌العاده غنی و پر باری داریم که اینها باید در معرض دید قرار بگیرد. تا کنون بنیاد آنها را خیلی خوب حفظ کرده است. ولی معتقدیم این حفظ کردن تنها، کافی نیست. ما باید برای رشد فرهنگ جامعه از اینها استفاده کنیم. ما امکانات زیادی در بنیاد داریم.
نمی‌دانم تا حالا به تله‌کابین توچال رفته‌اید یا خیر. بعضی‌ها معتقدند گروه خاصی از خدمات آنجا استفاده می کنند . من البته چنین اعتقادی ندارم و معتقدم از همه اقشار جامعه به آنجا برای تفریح و ورزش می آیند . امسال با کمک شهرداری تهران در 25 شب ماه مبارک رمضان برنامه اجرا کردیم که تلویزیون هم آن را پخش می‌کرد. بسیاری از خانواده‌های جنوب شهر تهران افطاری را میهمان تله‌کابین توچال بودند. آنجا تبدیل به محیط خانوادگی و فرهنگی شد. همه تیپ آدمی در آنجا دیده می‌شد. اینها سر یک سفره با هم افطار و مراسم احیاء را بعد از آن برگزار کردند. امیدواریم این کار ادامه یابد. قرار بود این کار را در پارک ارم هم اجرا کنیم که به خاطر حادثه منا این کار عقب افتاد. یک موسسه‌ای هم به نام دانشمند داریم که هم کار علمی و هم پژوهشی انجام می دهد . از بزرگان فرهنگی کشور دعوت کرده‌ایم که عضو هیأت امنا آنجا شوند در آنجا کار پژوهشی و علمی بکنند.
** نظرتان راجع به مدیریت جهادی چیست؟ چون یکی از مطالبات مقام رهبری تأکید روی همین موضوع دارد.
جهت اطلاع‌تان باید عرض کنم که قصد داریم در بنیاد جشنواره‌ای راسالیانه در همین خصوص برگزار و جوایزی را اهدا کنیم. آئین‌نامه آن در حال نهایی شدن است . هیأت امنا آن را تصویب کرده است. در این آئین‌نامه محورهایی همچون رشد بهره‌وری، کار با نیروهای انقلابی و صادق و متخصص، و بسیاری از این موضوعات را مد نظر قرار داده‌ایم و ترسیم کرده‌ایم که منظور از مدیریت جهادی چیست. روی بند بند این موضوع کار کرده‌ایم. بر این اساس سنجشی برای مدیریت خود ایجاد می‌کنیم و جشنواره‌ای را داخل خود بنیاد برگزار خواهیم کرد.این جشنواره در واقع سر خط جهتگیری ما خواهد بود معیاری برای سنجش عملکرد بنیاد در مسیر مدیریت جهادی و البته این تمام کار نیست
** راستی جناب سعیدی‌کیا در این مدت چقدر عزل و نصب داشته‌اید؟
در حال حاضر اکثر مدیران ارشد بنیاد ، مدیران قبلی و قدیمی هستند در رده‌های پایین‌تر بر اساس مطالبات حضرت آقا در حال جذب نیروهای جوان و مؤمن هستیم. برای اینکه نسل مدیران آینده بنیاد تربیت شوند تعدادی جوان را شناسایی کرده‌ایم که انشاءالله ادامه دهنده راه مدیران قبلی باشند. تغیرات صورت گرفته در دوره جدید در حد نیاز و ضرورت و متناسب با ساختار و ساماندهی مجدد گروه بنیاد یا درخواست خود مدیران بوده است.
